Fann mengder av isopor i grøn lunge: – Ein hån mot oss som driv strandrydding

– Det ser ut som ein slags graut, ser du det?

Plastryddar og naturvernar Kenneth Bruvik er på isopor-jakt i Geitvika i Øygarden kommune. Den vesle vika ligg lunt og trygt nær eit stort næringsområde på Sotra, like vest for Bergen.

Etter ein 20 år lang oppkjøpsprosess og oppgraderingar for 4,5 millionar kroner kunne Geitvika endeleg opnast som offentleg friluftsområde i fjor.

Eitt år etter legg eit teppe av små isopor-kuler i vika ein dempar på turgleda.

– Friluftsområda er jo lungene våre. Det er desse fantastiske perlene me lagar for at det skal vere lunger kor folk skal leve og ha det godt, seier Bruvik, som i fjor fekk kongens fortjenstmedalje for sin innsats for miljøet.

– Då kan me ikkje ha ei slik forureining. Det blir ein hån mot oss som driv med strandrydding i kystsona.

Trur isoporen kjem frå fabrikken

Som ein av grunnleggarane av stiftinga Framtidshavet er Bruvik ein erfaren plastryddar, som til og med er blitt heidra av kongen for innsatsen sin.

Men dette liknar ikkje på restane frå isoporprodukt han plar finne langs kysten.

– Eg kan finne kuler, men det er runde isopor-kuler, aldri sånn slev av småbetar.

– Det er fordi det truleg kjem direkte frå isopor-fabrikken til Sunde AS som ligg rett oppføre Geitvika, trur Dag Seter.

Han er dagleg leiar i Bergen og Omegn Friluftsråd, som er forvaltarar av friluftsområdet.

– Dette her har aldri vore isopor-kasse. Det har lekka ut før det er laga, trur me.

Frå fabrikken går det eit røyr ned i sjøen, som sender prosessvatn frå isopor-produksjonen ut i Geitvika.

– Der skal det koma opp reint vatn, men me mistenker at det ikkje er reint, seier Seter.

Ingen frå isoporbedrifta Sunde AS ønskja å stilla til intervju, men direktør Rolf Fagervoll har svart skriftleg på spørsmål frå NRK.

– Sunde har blitt gjort kjent med at det er funne isoporkuler i Geitvika og undersøker no korleis utsleppet kan ha oppstått, skriv direktøren.

– Kva vil bedrifta eventuelt gjera for å kartlegga moglege utslepp frå fabrikken? Og eventuelt fjerna forureininga?

– Som skrive ovanfor, undersøker me no kva som har hendt og vil gjennomføra hensiktsmessige tiltak, skriv Fagervoll.

Fekk pålegg i 2016

Om Seter har rett i at isoporen i Geitvika slepp ut med prosessvatnet til fabrikken, ville det ikkje vore første gong.

Statsforvaltaren i Vestland, dåverande Fylkesmannen i Hordaland, oppdaga eit tilsvarande isoporutslepp same stad i 2016.

Då fekk eigarselskapet Sunde AS pålegg om å rette feilen.

– Me fekk tilbakemelding frå bedrifta som viste at dei hadde sett i gang tiltak for å rette opp forholda. Då legg me til grunn at dei driv i samsvar med regelverket, altså at dei ikkje skal ha utslepp, seier Mari Katrine Berg-Arnesen hjå Statsforvaltaren.

– Det kan jo høyrast ut som det er det same problemet som gjeld no?

– Det er me einige i. Det er eit tillitsbasert system, og me er sjølvsagt heilt avhengige av at folk melder ifrå til oss viss dei ser denne type ting. Då vil me følge opp bedrifta og kontrollere at me ikkje har denne typen utslepp.

På spørsmål om kva tiltak bedrifta gjorde etter pålegget i 2016 skriv Fagervoll at utsleppet då skuldast at avløpsrøyret hadde forskyve seg.

– Røyret blei reparert. Det blei òg sett inn filter i avløpssystemet.

– Ein hån

Isoporkulane er ei plage for fleire enn badelystne turgåarar, fortel Bruvik.

– Når dei har lege ei stund i naturen, kjem det algar rundt desse små betane. Dei begynner å lukte mat, dei begynner å smake mat, og dyr begynner å ete dei.

– Du kan seia at i tonn er ikkje dette mykje, men det er ekstremt mange millionar og kanskje milliardar betar som flyttast ut i næringskjeda. Me har ikkje noko val, me er nøydt å fikse opp i desse tinga.

– Denne bedrifta fekk pålegg i 2016. Kva tenkjer du dersom dette berre har fortsett etter dette?

– Det tenker eg er eit kjempestort overtramp, og det er ikkje greitt.