Opprør mot nye supersko: – Det er ikkje bra for planeten

Den eksklusive modellen «Adizero Adios Pro Evo 1» vart for første gong brukt under Berlin maraton i september. Berre 521 modellar vart produserte og prislappen låg på svimlande 5499 kroner før han vart utseld.

Etiopiske Tigist Assefa senka maratonrekorden for kvinner med to minutt og elleve sekund, då ho vann på tida 2.11,53 timar.

Kontroversane handlar ikkje om eigenskapane, men om levetida. Dei skal i utgangspunktet vere designa for å brukast berre i éin maraton (42.195 meter).

– Sjølv om Assefas verdsrekord på søndag var fantastisk, er ikkje dette våpenkappløpet rundt skoa bra for sporten. Det reduserer dei gamle tidene (som verkar sakte) og dei nye tidene (som kjem med åtvaringa «men det var skoa») ... men endå viktigare, det er ikkje bra for planeten, skriv ultraløparen Adharanand Finn på X/Twitter.

Sende brev til norsk sjef

Finn er kjend i løpemiljøet som forfattaren av bøkene «Running with the Kenyans», «The Way of the Runner» og «The Rise of the Ultra Runners». Han har delt teksten saman med eit brev frå organisasjonen The Green Runners. Det er adressert til Bjørn Gulden, Adidas' norske sjef.

«Ved å promotere desse skoa står dei i fare for å skape ein ny standard. Ein aksept for at folk ikkje bør forvente å få mange kilometer ut av skoa sine. Ein aksept for at eit større skoforbruk er greitt», står det i brevet som blir avslutta:

«Vi er anti-Evo»

Det blir understreka at dette ikkje er eit angrep på Assefa eller verdsrekorden som vart sett i Berlin.

I ein e-post til NRK skriv Adidas at dei nemnde skoa er laga for å gi eliteutøvarane det beste Adidas har å by på, og at det er produsert såpass få par fordi dei ikkje er berekna for massane.

Vidare skriv dei at skoen er optimalisert for å prestere på konkurransedagen, men at dei har testa skoa med fleire utøvarar og over ulike distansar med suksess.

– Akkurat kor lenge skoa kan levere ein prestasjon på så høgt nivå vil avhenge av utøvaren som bruker skoen og kva forhold dei blir brukte i, skriv Adidas.

Kan utgjere eitt til to sekund per kilometer

Sindre Buraas var i fleire år blant dei beste norske løparane på langdistanse, med deltaking på 5000 meter i to VM og tre EM i løpet av karrieren.

– Det er synd at verda går i den retninga på haldbarheit. Eg er designar og innan møblar og arkitektur, som er mitt fagfelt, er eg veldig sterk motstandar av bruk og kast, seier Buraas til NRK.

Skoen veg 138 gram, langt mindre enn dei samanliknbare skoa frå konkurrentane.

– Dei er rundt seksti gram lettare enn andre liknande modellar. Viss det utgjer eitt til to sekund på kilometeren på ein maraton med ein vektfordel, så er det 40 til 80 sekund totalt, seier han, og legg til:

– Men det er rein tipping eller eit estimat. Eg kan ikkje sjå for meg at det ikkje er ein fordel, seier Buraas.

Trur dei kan brukast på trening

34-åringen fortel at det ikkje er uvanleg at drivne maratonløparar går til innkjøp av nye sko for kvar maraton. Han påpeikar likevel at dei ofte fint kan brukast utanfor konkurranse.

– Dei spring den inn og så bruker dei den til trening når det er overstått. Vi har sett Nike-skoa som også skulle vare veldig kort, men som heldt veldig lenge som ein god treningssko, seier Buraas og understrekar at han ikkje veit om dette også gjeld Adidas-modellen.

For nokre år sidan var det Nike som leidde an i teknologiutviklinga, med mellom anna Vaporfly- og Alphafly-modellane. I etterkant har det komme fleire innstramninger rundt kva som er lov i ein sko.

– Fram til no så hadde forspranget vorte nulla ut, så ser ein kanskje no at nokon har drege litt frå igjen. Viss ein ser at det er ein marknad for sko til 5000 kroner og det er folk som er villige til å betale, så vil sikkert andre komme etter, meiner Buraas.

Også på dei kortare distansane har det vore ei stor utvikling på skofronten dei siste åra: