Fryktar at fleire får livmorhalskreft

– Livmorhalsprogrammet har definitivt vore med på å senke talet på livmorhalskreftdiagnosar i Noreg. Hadde vi ikkje hatt programmet, antar vi at vi hadde hatt 70 % fleire tilfelle av kreftformen, seier Amelie Tropé.

Ho er leiar av livmorhalsprogrammet, som sidan 1995 har tilbydd kvinner frå 25 til 69 år å ta regelmessige celleprøvar frå livmorhalsen. No er ho bekymra for unge kvinner i Sogn og Fjordane.

– Det bekymrar oss at deltakinga har blitt lågare dei siste åra. Berre i Finnmark deltek færre unge kvinner i programmet, seier ho.

Gir unike mogelegheiter

Fastlege Ingrid Ytrehus tar opp til fire celleprøver om dagen frå pasientar. Ho ser at dei fleste kvir seg, men understrekar likevel kor viktig prøven er.

– Det spesielle med desse prøvane er at ein kan avsløre byrjande sjukdom lenge før ein får symptom. Dette gir unike mogelegheiter til å starte tidleg med behandling, seier ho.

Også Tropé er klar på at celleprøven er viktig. Ho erfarer at mange trur celleendringar er det same som kreft, noko som ikkje er tilfellet.

– Celleprøven gjer at vi kan oppdage endringar og gi eventuell behandling før det utviklar seg til kreft, fortel ho.

• Les også: Mange vil ta vaksine for å førebygge livmorhalskreft

Ba om å ta prøven før invitasjonen kom

– Eg er veldig oppteken av at unge jenter må ta celleprøven, seier Ina Christin Smørdal.

Ho studerer i Bergen, men brukte biblioteket på Høgskulen i Sogn og Fjordane då NRK møtte henne.

Ho er berre 24 år, og har enno ikkje fått invitasjon til å delta i programmet. Likevel har ho allereie tatt prøven.

– Eg spurte fastlegen min om å få ta prøven, fordi eg synest det er viktig. Det har også vore ein del fokus på det, med #sjekkdeg-kampanjen og Thea Steen sin blogg, seier ho.

Ho synest det er skremmande at så få unge kvinner i Sogn og Fjordane tar celleprøvane.

– Det er viktig å minne kvarandre på å teste seg, sjølv i små samfunn.

• Les også: Ønsker ingen aldersgrense på krefttesting

Trur studieval betyr noko

Stine Marie Systaddal Høydal og Celina Storheim Nilsen er sjukepleiarstudentar og jobba med eksamen denne dagen, men ville likevel dele tankane sine om livmorhalsprogrammet med NRK. Dei to 21-åringane har begge tenkt å ta celleprøven med ein gong dei får invitasjonen.

– Eg veit ikkje kvifor deltakinga er låg, men det kan jo hende at folk tenker «dette kjem ikkje til å skje meg», seier Systaddal Høydal.

Dei to sjukepleiarstudentane trur studievalet har påverka dei i synet på celleprøven.

– Vi har jo lært veldig mykje om kva som skjer i kroppen, men det er ikkje sikkert at alle andre tenker så mykje på det, seier Systaddal Høydal.