Hopp til innhold

Sofia Jannok: – Álttá-dáistaleapmi lei olles Sápmái ávkin

Dovddus sápmelaš artisttas ja neavttáris lea guovddáš rolla Ole Giæver ođđa filmmas «Ellos eatnu», mii dál filbmejuvvo Álttás.

Ole Giæver og Sofia Jannok

BAGADALLI: Filbmabagadalli Ole Giæver čuovvu dárkilit mielde go Sofia Jannok neavttaša iežas rolla.

Foto: Piera Balto / NRK

– Munnje lea stuorra gudni go mus jerre searvat dán filbmii. Dát lea hirbmat dehálaš filbma.

Dan lohká sápmelaš artista ja neavttár, Sofia Jannok, NRK Sápmái.

– Mu namma lea Risten dán filmmas. Mun lean ovdagovvan váldorollii, man Ella Marie Hætta Isaksen neavttaša. Risten lea dakkár olmmoš, gii guhká lea beroštan sámi vuoigatvuođain. Son geahččá dán akšuvnna dehálažžan olles Sápmái. Son boahtá Ruoŧa beale Sámis ja háliidivččii čájehit, ahte dát ii guoskka dušše Áltái, čilge Jannok.

Sofia Jannok

ČSV: «Risten» (Sofia Jannok) čájeha sámevuođas. Nuppi gieđas sus lea sámeflávda. Nuppis gis goaivu. Badjelis sus lea gabba beaska.

Foto: Piera Balto / NRK

Mo orru mannamin du mielas?

– Mu mielas lea hui somá ja manná hirbmat bures. Mu mielas lea nu suohtas go leat nu olu sápmelaččat mielde sihke kámera ovddabealde ja maŋábealde. Dát filbma váldá sápmelačča buorebut vuhtii go mun lean ovdal vásihan, illosa Jannok.

– Olu oahppat Álttá giččus

Bagadalli Ole Giæver lohká, ahte Álttá-dáistaleapmi lea muitalus mii su lea čuvodan mánnávuođa rájes.

– Áhččán lei mielde álbmotakšuvnnas. Mii oruimet Álttás dalle dan áigge go dát akšuvnnat ledje. Munnje dát lea álo leamaš oassin mu bajásšaddamis. Ledjen hirbmat rámis dainna go áhččán lei dás mielde, čilge Giæver.

Ole Giæver

DEHÁLAŠ MUITALUS: Ole Giæver lohká dehálačča muitalit Álttá-dáistaleami birra. – Munnje lea lunddolaš dan muitalit sámi perspektiivvas.

Foto: Piera Balto / NRK

Son lohká alddis guhká leamaš miela ráhkadit filmma servodaga birra. Dalle Álttá gižžu hui fargga iđistii su jurdagii.

– Mii sáhttit olu oahppat Álttá giččus. Dás lei dakkár kollektiivvalaš mobiliseren ja solidaritehta vuođđun. Go guorahallen ášši vel ain eambbo, de oidnen man stuorra mearkkašupmi dán giččus lea olles sámi álbmogii, čilge Giæver.

Son deattuha, ahte sutnje lea dehálaš dán filmma ráhkadit sámi perspektiivvas.

– Dál leat fargga geargan filbmemiiguin. Mis leat golbma beaivve vel filbmet maŋimuš dálveakšuvnnaid Savvonis. Dasto lea beaivi vel filbmet dáhpáhusažiid Álttás, čilge Giæver.

Vuosttaščájáhus šaddá sullii jagi geažes, ođđajagimánus dahje guovvamánus jagis 2023.

La elva leve - Ellos eatnu

FARGGA GEARGAN: Dál leat moadde beaivve vel filbmet Álttás ovdalgo gerget filbmenbargguiguin.

Foto: Piera Balto / NRK

Korte nyheter

  • Seminára sámi mánáidgirjjálašvuođa birra: – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide

    Sámedikki girjerájus, Juoigiid searvi ja Norgga mánáidgirjeinstituhtta lágidedje odne rabas seminára sámi mánáid girjjálašvuođa birra Oslos.

    Girječálli Inga Ravna Eira, sámi girječálliid searvvis, lei okta dain gii čuovui seminára.

    – Dát mearkkaša hui olu sámi girjjálašvuhtii ja sámi girječálliide, danin go mii leat guhká váillahan girjjiid mánáide erenomážit ja maiddai nuoraide.

    Su mielas lea buorre go dákkár seminára dollo, ja muitala ahte sis lea ihttin gis bargobádji mas galget digaštallat mo galget bargat sámi mánáid girjjálašvuođain ovddasguvlui.

    Son čilge ahte Sámis eai leat doarvái mánáidgirječállit, ja jus galget eambbo mánáidgirjjit de adnojit eambbo girječállit maiddái mánáid ja nuoraide.

    – Jus mis galgá boahtteáiggis gávdnot sámegiella, de fertet mii álgit mánáiguin ja mánáide. Erenomážit dál galggašii dahkkot hui stuorra bargu oažžut olu sámegiel mánáidgirjji.

    Son dadjá ahte mánát galggašedje álgit beassat gullat girjjiid dalán go riegádit ja gitta 13-14 jagi rádjái, muhto ahte Sámis eai leat girjjit buot daid ahkásaččaid.

    – Min oainnu mielde lea hui dehálaš sámegielat mánáide oažžut dan vásáhusa, girjjit han ovddidit sámegiela ja go mánát gullet iežaset gillii girjji, dain leat máŋggalágan vásáhusa.

    Ihttá bargobádjái lohká vuordit ahte dat geat galget doppe hállat doppe buktet árvalusaid muhto maid ahte sii ovttas galggašit gávnnahit juoidá.

    – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide, ja dás rájes de álget várra dahpahuvvot áššit, sávvamis.

    Inga Ravna Eira
    Foto: Iŋgá Káre Márjá I. Utsi / NRK
  • Kártadoaimmahat dohkkeha Oslove – mieđihit iežaset ádden ášši boastut

    Kártadoaimmahat lea dál dattetge dohkkehan Oslove nama almmolaš máttasámegiel namman Norgga oaivegávpogii.

    – Mii dat leimmet boastut ádden. Gielda lei ožžon formálalaš rávvaga sámi báikenammanevvohagas maid lága mielde galget dahkat, lohká Kártadoaimmahaga ossodatjođiheaddji Helge Dønvold.

    Kártadoaimmahat šálloša go álggos dieđihedje gildii ahte namma ii dohkkehuvvo.

    Dál álgá Oslo gielda čalmmustahttit gávpoga sámi nama.

    – Lean hui ilus go dát manai bures ja go Oslo sámi namma dál lea almmolaččat dohkkehuvvon, lohká Oslo gávpotráđi njunuš, Eirik Lae Solberg.

    Gávpoga sámi namain sii dáhttot čájehit ahte atnet árvvus sámi kultuvrra, ja čájehit ahte Oslo lea buohkaid oaivegávpot, maiddái buot sámiid oaivegávpot, deattuha son.

    Oslo gieldda neahttasiiddus geavahišgohtet Oslove earret eará gávpoga logos, buohtalagaid gávpoga dárogiel namain.

    Ihtet maiddái áiggi mielde Oslove-geaidnošilttat. Gielda áigu muđuid vel árvvoštallat man láhkai buoremusat čalmmustahttet gieldda sámi nama.

    Oslove lea gávpoga namma máttasámegillii, ja dál juo geavahit sihke searvvit ja ásahusat dán sámi nama Oslos.

    Oslove-skilt på Samisk hus i Oslo.
    Foto: Mette Ballovara / NRK
  • Fálli nåvkå varresvuohtakontrållåv

    Dån guhti årru Hábmera suohkanin ja la 40 ja 79 jage gaskan oattjo dal varresvuohtakontrållåv tjadádit masta i dárbaha majdik mákset.

    Vuoratjismáno 29. biejve álggá Saminor3-guoradallam Hábmera suohkanin, ja vihpá gitta ájgen moarmesmáno 14. bæjvváj.

    Guoradallama åvddåla gåhttju Hábmera suohkan ja Saminor3 álmmuktjåhkanibmáj, mij tjadáduvvá uddni vuoratjismáno 25. biejve sebrudakvieson Ájluovtan kl. 17.00 ja Hamsunguovdátjin kl. 20.00.

    Danna Hábmera suohkan galggá subtsastit manen Saminor3 la ájnas gájkajda suohkanin, ja guoradalle galggi subtsastit sisano birra viesátguoradallamin – manen Saminor3 guovte vahko duogen suohkanin sierra varresvuodastasjåvnåv rahpá.

    Vihttalåk suohkana li maŋen Saminor3:n.

    Bilde av faglig leder for Saminor 3-undersøkelsen, Ann Ragnhild Broderstad, foran Saminor-bussen.
    Foto: Solveig Norberg / NRK