Vil slutte å ta inn lærlingar viss nytt forslag går gjennom

– Det er galskap sett i system. Viss eit firma med ti til 20 tilsette skal drive med alt arbeidet det krev å ha ein lærling, utan hjelp frå opplæringskontoret, da blir dette min siste lærling, fortel Arild Bakken, byggmeister i Bygga AS.

– Vi har tatt inn lærlingar i 21 år. Om det kjem fram til dette, da blir det slutt, fortset han.

Han er ikkje aleine.

• Det er ikkje berre bedrifter som kan måtte kutte i lærlingar. Fleire kommunar har også valt å kutte lærlingar.

– Mange bedrifter sit nå i krisemøte

Fleire bedrifter og opplæringskontor har nå trykt på den store raude knappen.

Utdanningsdirektoratet har presentert fleire forslag som ifølge stortingspolitikar Margret Hagerup (H) «set heile fagopplæringa i spel».

Direktoratet vil at ein i større grad enn tidlegare skal flytte ansvaret for lærlingane frå opplæringskontora til lærebedriftene og fylkeskommunen.

Dei meiner endringane vil markere ansvarsområda til opplæringskontora, bedriftene og fylkeskommunen.

I praksis betyr dette at opplæringskontora ikkje kan hjelpe bedriftene eller lærlingane like mykje som før med kursing, få i lærebedrifter eller sette opp fagprøver.

Ansvaret kan bli flytta til bedriftene og fylkeskommunane, noko dei ikkje har høve til, ifølge Hagerup.

– Mange bedrifter sit nå i krisemøte for å finne ut kva dei skal gjere dersom dette går gjennom, seier Hagerup.

Dei fleste bedriftene i Noreg er enten små eller mellomstore.

Fleire har ikkje ressursar til å hjelpe lærlingane med å følge opp læreplanar, tilby kurs eller legge til rette for fagprøve.

Dette har opplæringskontora hjelpt til med.

• Mobilen blir viktigare og viktigare i samfunnet, men i denne bedrifta får ikkje lærlingane vere på telefonen i arbeidstida.

– Mest bekymra for lærlingane

Utdanningsdirektoratet meiner endringa vil gjere det betre for lærlingane.

I forslaget skriv dei: «Det vil ha mykje å seie for lærlingane at det er klare ansvarsforhold mellom opplæringskontor og lærebedrift slik at det ikkje blir uklart kven som har det faktiske ansvaret for opplæringa.»

Men Opplæringskontoret Rogaland er ueinig.

«Ansvarsmarkeringa» kan gjere det vanskelegare for både bedrift og lærling, meiner dagleg leiar i Opplæringskontoret i Rogaland, Jarle Jonassen.

– Vi er mest bekymra for lærlingane og bedrifter som ikkje kan oppfylle læreplanen hundre prosent. Desse har i dag opplæringskontora som hjelper dei med å oppfylle alle krav gjennom kurs og samarbeid med andre lærebedrifter, seier Jonassen.

Kan bli spikaren i kista for læreplassar

Ifølge Jonassen kan forslaget gjere at færre bedrifter ønsker å ta imot lærlingar.

– Vi fryktar at dersom dei lærebedriftene som ikkje oppfyller krava heilt, må begynne å gjere jobben sjølv, vil ein del av dei forsvinne, seier Jonassen.

Opplæringskontora fungerer i dag som eit bindeledd mellom lærlingar, lærebedrifter og fylkeskommunen.

Dei nye forslaga vil også gjere det vanskelegare for lærlingar som ikkje trivst i ei bedrift, å byte læreplass.

– I dag får dei hjelp til dette frå opplæringskontora, mens dei ved ny forskrift må ordne dette sjølv eller ved hjelp frå fylket, opplyser Jonassen.

Utdanningsdirektoratet ønsker å flytte ansvaret til fylkeskommunen.

– Det blir meir arbeid for fylkeskommunen, slår konstituert seksjonssjef for opplæring i bedrift, Jofrid Fludal, fast.

• Det kan bli yrkesfagkrise om det ikkje blir utdanna fleire yrkesfaglærarar.

Ber lokalpolitikarar ta til orde

Utdanningsdirektoratet vil at forskriftene skal tre i kraft allereie i august 2024. Nå ligg saka på bordet til Kunnskapsdepartementet bord.

Margret Hagerup trur ikkje kunnskapsministeren frå Rogaland vil snu på dette.

– Nå håpar eg opplæringskontora, bedriftene og lokalpolitikarane bruker stemma si for å varsle om det som kjem til å skje, seier Hagerup.

Elevorganisasjonen er også negative til forslaga.

– Noreg kjem til å mangle fagarbeidarar framtida. Forslaget kan føre til at lærebedrifter forsvinn. Det vi treng nå, er fleire lærebedrifter og fleire læreplassar, ikkje færre, seier påtroppande leiar Madelen Kloster.

Kunnskapsministeren: Skal finne gode løysingar

I eit lesarinnlegg regjeringspartia har sendt til NRK, skriv dei at Høgre har skapt ei usikkerheit rundt opplæringskontora.

Kunnskapsdepartementet ønsker at opplæringskontora skal vere ein viktig del av opplæringa, og går i ei anna retning enn Utdanningsdirektoratet la opp til.

Kunnskapsminister Kari Nessa Nordtun (Ap) seier til NRK at ho er glad for det store engasjementet rundt læreplassar og opplæring av lærlingar, men ho presiserer:

– La meg vere tydeleg: Opplæringskontora skal framleis sikre eit breitt tilbod av læreplassar med høg kvalitet over heile landet, blant både små og store arbeidsgivarar.

Nessa Nordtun seier dei vil gå gjennom alle innspela og ha tett dialog med partane slik at dei sikrar gode og varige løysingar.

– Til det beste for kvar enkelt lærling, for bedriftene og for samfunnet samla sett, seier statsråden.

Utdanningsdirektoratet ønsker ikkje seie noko meir om saka. Men i oppsummeringa av høyringa som dei har sendt til Kunnskapsdepartementet skriv dei:

Dei har derfor endra delar av forslaget.

I ein SMS til NRK, skriver Hagerup at hun håper at Nordtun faktisk stanser forslaget denne gangen.