No skal Stortinget granske Stoltenberg-tilsettinga

Fleire av partia på Stortinget varsla allereie i går at tilsettinga av ny sentralbanksjef vil få etterspel.

– Ei av dei viktigaste oppgåvene for kontrollkomiteen er å passe på at regjeringa opptrer ryddig og slik dei skal. Vi kjem difor til å følge opp utnemninga med grundige og gjennomtenkte spørsmål. Ikkje fordi vi legg til grunn at det har skjedd noko feil, men fordi det er viktig å kontrollere dette, særleg når utnemninga er omdiskutert, seier leiaren av Stortingets kontroll- og konstitusjonskomite, Peter Frølich (H).

Frp-leiar Sylvi Listhaug seier dei støttar granskinga, sjølv om Stoltenberg er godt kvalifisert til jobben. Men bindingane til statsministeren, Arbeidarpartiet og regjeringa er problematiske.

– Frp er kritisk til tilsettinga av tidlegare Arbeidarpartileiar Jens Stoltenberg som ny sentralbanksjef, seier ho..

– Uklok avgjerd

Nestleiar og finanspolitisk talsperson i Venstre, Sveinung Rotevatn er sterkt kritisk til utnemninga av Stoltenberg.

– Dette er ei uklok avgjerd av regjeringa. Det er viktig at Noregs Bank er uavhengig og blir oppfatta som uavhengig. No vel ein ein partipolitikar.

Rotevatn seier han håper og trur Stoltenberg klarer å vere profesjonelt uavhengig.

– Spørsmålet er om folk har brei tillit til det som no skjer. Stortinget har det openbert ikkje, og eg trur ikkje folk flest har det heller, seier han til NRK.

Nestleiar i Høgre og finanspolitisk talsperson, Tina Bru, gratulerer Stoltenberg med jobben som sjef i Noregs Bank. Men ho peikar samtidig på uroa som har vore rundt prosessen.

– Dei siste månadane har både økonomar, kommentatorar og politikarar frå alle parti, unnateke Ap og Sp, vist uro for kva ei utnemning av Stoltenberg ville kunne ha å seie for tilliten til Sentralbanken, seier ho.

Heller ikkje SV meiner utnemninga av Stoltenberg er ei klok avgjerd. Finanspolitisk talsperson Kari Elisabeth Kaski gjorde det tidleg ute og åtvara mot at han skulle få jobben. Ho trur spørsmålet om sjølvstende vil dukke opp.

– Der er eg redd for at bråket rundt tilsettinga no, og spørsmål knytt til sjølvstende vil kome i vegen, seier ho til NRK.

Meiner prosessen står til stryk

Raudts finanspolitiske talsperson, Marie Sneve Martinussen, meiner tilsettingsprosessen står til stryk.

– Det er 1–0 til maktspelaren Stoltenberg. Raudt krev svar på kva vurderingar som blei gjort då Stoltenberg blei oppmoda til å søke jobben.

Ho fryktar folk flest vil tape på utnemninga.

– Eg fryktar vi får ei meir omsynslaus sentralbankstyring, og at renta kjem til å bli heva for mykje, for raskt, fordi Stoltenberg no skal vise at han er uavhengig av regjeringa. Då er det ikkje Støre det går ut over, men bustadeigarar og arbeidsplassar, seier ho.

MDG-leiar Une Bastholm kallar utnemninga dristig, og seier dei støttar initativet til å granske tilsettingsprosessen.

– Det dristige er at han har så tette band til statsministeren og statsministerens parti.

Men ho har også forventingar av den nye sentralbanksjefen.

– Han må bruke den erfaringa han har til å vere ein uavhengig og visjonær sentralbanksjef, seier ho, og nemner sosial pengepolitikk og grøne jobbar som viktige saker.

Trur han vil gjere ein god jobb

KrF har på førehand ikkje delteke i kritikken frå Stortinget mot Stoltenberg som sentralbanksjef. Partileiar Olaug Bollestad seier til NRK i dag at ho er trygg på at Jens Stoltenberg vil gjere ein god jobb.

– Det var to gode kandidatar som peikte seg ut. Eg har blitt veldig imponert over Ida Wolden Bache og hennar kompetanse. På same tid er Jens Stoltenberg ein dyktig økonom og ikkje minst ein sjeldan sterk leiar, seier ho.

Men ho understrekar at det er viktig at kontroll- og konstitusjonskomiteen på Stortinget undersøker prosessen på ein grundig måte.

Stortingsrepresentant Åsmund Aukrust frå Arbeidarpartiet gratulerer og ønsker Stoltenberg lykke til i den nye jobben, og seier at han set sin lit til dei vurderingane Finansdepartementet har gjort i tilsettingsprosessen.

– Dette er ei særleg uavhengig stilling. Difor er eg oppteken av at vi som stortingspolitikarar ikkje skal noko meining om dette. Det er eit paradoks å høyre om stortingsfleirtalet som meiner det eine og det andre. Vi på Stortinget har ikkje noko med dette å gjere, seier han.

Frykter for sjølvstendet

Økonomiprofessor Halvor Mehlum ved Universitetet i Oslo er kritisk til tilsettinga. Med tanke på at Noregs Bank skal vere sjølvstendig frå regjeringa, synest han det er pussig at ein tidlegare statsminister no blir sentralbanksjef.

– Kvar gong renta går opp, kan nokre grupper som ikkje er tent med avgjerda, kunne hevde at dette er ein del av eit sosialdemokratisk Ap-prosjekt, og ikkje ein del av sentralbankens sjølvstendige posisjon.

– Kvifor er det viktig at omverda ser på Noregs Bank som uavhengig av politiske parti?

– Det er viktig at landets borgarar aksepterer dei institusjonane vi har, og respekterer den arbeidsdelinga som er mellom institusjonane. Då blir det uryddig at politikarar går til sentralbanken, noko som kan undergrave, i alle fall stille spørsmål, ved sjølvstendet, seier han.

Godt kvalifisert

Sjeføkonom Øystein Dørum i NHO gratulerer Jens Stoltenberg med jobben som sentralbanksjef.

– Stoltenberg er godt eigna som sentralbanksjef. Han har leiarerfaring frå skiftande tider. Han har leia gjennomføring av store, krevjande reformer. Han har god økonomisk forståing, og er ein svært god kommunikator.

Men Dørum peikar på at Stoltenberg manglar teoretisk og praktisk erfaring frå ansvarsområda til Noregs Bank.

– Men der vil Ida Wolden Baches erfaring og kompetanse utfylle hans på ein svært god måte. Vi vil få ei svært sterk sentralbankleiing, seier han.

Også sjeføkonom i Akershus Eiendom, Kari Due-Andresen, meiner Stoltenberg er godt kvalifisert til dei oppgåvene han no etter kvart skal få. Ho trur ikkje hans politiske bakgrunn blir eit problem.

– Det ville fort bli avslørt dersom ein sentralbanksjef skulle sett renta etter eigne behov. Rolla som sentralbanksjef inneber også meir enn å sette renta, blant anna å kontrollere oljefondet. og Stoltenbergs breie og solide bakgrunn trur eg kjem svært godt med her, seier ho til NRK.

– Luksusproblem

Sjeføkonom i Sparebanken 1 Markets, Harald Magnus Andreassen, er ikkje overraska over valet, og trur Stoltenberg vil gjere ein god jobb. Men Finansdepartementet har ikkje hatt ein enkel jobb i denne prosessen, seier han.

– Vedum og Finansdepartementet hadde eit luksusproblem, med to svært ulike kandidatar som begge kunne fylle rolla godt, på kvar sin måte. Eg er ikkje uroa for at Stoltenberg vil ta spesielle partipolitiske omsyn, sjølv om han sjølvsagt har ein tung partipolitisk bakgrunn, seier Andreassen til NRK.

Sjeføkonom Kyrre M. Knudsen i SR-bank er også godt nøgd med utnemninga.

– Det var heldigvis to veldig gode kandidatar til jobben. Og gratulerer så mykkje til vinnaren Jens, seier han til NRK.

Nordea markets skriv i ei analyse at meklarhuset ikkje ventar at utnemninga av Stoltenberg som sentralbanksjef vil ha innverknad på pengepolitikken i Noregs Bank.

Heller ikkje Handelsbanken trur utnemninga vil påverke rentepolitikken i tida som kjem.

Her er ei tidslinje over kva som har skjedd før utnemninga av ny sentralbanksjef: