• Se VM-finalen her kl 01.00

Vi har vore vitne til eit jamt og uhyre spennande fotball-VM for kvinner. Det er absolutt fortent at USA og Japan møtest i finalen, men sanninga er at begge har mått streve på vegen. USA stanga lenge mot Kina i kvartfinalen, medan Japan trong eit sjølvmål frå Englands ulykksalege Laura Bassett for å avgjere semifinalen.

(Artikkelen fortsetter under videoen)

Eg vil påstå at hovudgrunnen til at USA og Japan er i finalen, er defensive kvalitetar. USA har berre slept inn eitt mål i heile turneringa, Japan tre. Dette betyr ikkje at laga er keisame å sjå på, men snarare at dei har klart å utvikle kvar sin variant av det perfekte forsvar.

Japan forsvarer seg ved å halde på ballen, dra ned kamptempoet og frustrere motstandaren, som gjerne må jage store delar av kampen. USA, på si side, har ein betongmur av eit forsvar, leia av den formidable midtstopparen Julie Johnston. Her handlar det om duellstyrke, løpskraft og knallhardt arbeid for å gjenvinne ballen - “100%!”, som dei amerikanske spelarane ropar til kvarandre under kampane.

(Artikkelen fortsetter under videoen)

Spørsmålet er: kven av laga er best skikka til å hamle opp med sin rake motsetnad?

• LES SAKEN: 15-åring matchviner foran 110 000 tilskuere

Fysikk mot finesse

Eitt aspekt som talar til fordel for USA, er at dei gjorde sin beste kamp i VM i semifinalen. Det er noko av det mest imponerande eg har sett i heile meisterskapen. Sjeldan har Tyskland sett så makteslause ut i ein sluttspelkamp. Formasjonsendringa frå 4-4-2 til 4-2-3-1 gav maks uttelling, og det er all grunn til å tru at trenar Jill Ellis går for same opplegg i finalen.

Japan, derimot, strevde mot eit lag som minner ein heil del om USA, og har nok grubla på korleis dei skal demme opp for dei amerikanske energibuntane. I semifinalen fekk dei mindre ut av sin kompakte 4-4-2 enn vanleg, og det spørs om trenar Norio Sasaki – ein mann som likar å halde seg til same formel - har ein vidunderkur på lur til finalen.

Det er ein klisjé, men finalen kjem til å vere eit møte mellom fysiske og tekniske eigenskapar. Japan er som eit finstemt klaver, der alle enkeltkomponentane held høg teknisk klasse. Når dei vert utfordra på rå muskelkraft, spenst og fart, vert det fort ulyd i maskineriet.

USA har for all del enkeltspelarar med gode ballferdigheiter, særleg Alex Morgan, som briljerte mot Tyskland. Men nøkkelen til suksess ligg i å knuffe Japan ut av stilen, slik England klarte i semifinalen, og køyre raske overgangar.

For Japan sin del handlar det om å ramme USA sin einaste openberre defensive akilleshæl: balltap i det djupe midtbaneleddet. Då Tyskland pressa som verst dei 20 første minutta av semifinalen, såg vi eit amerikansk lag som strevde noko frykteleg med å gjere noko fornuftig med ballen. Her kan den kompakte og fotrappe midtbanen til Japan verkeleg kome til sin rett, viss dei klarer å henge tett på Morgan Brian og Lauren Holiday.

Det Japan for all del må unngå, er at USA får slått opp langt, over midtbaneleddet, som dermed kan kome susande i angrep mot eit japansk forsvar i undertal. Sjølv Tyskland, med sitt meir enn kyndige forsvar, vart totalt overrumpla av dei presise langballane frå Johnston opp mot anten Morgan eller kantspelarane, Megan Rapinoe og Tobin Heath.

Kunsten å score først – og sist

Ideen om at mål pregar fotballkampar er ein annan klisjé som gir god meining å bruke inn mot denne kampen. USA må for all del ikkje hamne bakpå mot Japan, slik at japanarane kan trille ball inn langt inn den kanadiske solnedgangen. Japan har scora 33% av VM-måla sine i løpet av det første kampkvarteret.

Viss Japan gjer det same i finalen, vil det ha to effektar. Det vil gje dei ro til å køyre sitt vante possession-spel, og det vil utfordre USA på det punktet dei er svakast offensivt: å føre kampar mot etablert forsvar.

Det USA er best på, er å slå til når motstandaren har sprunge frå seg det mest intense presset. Dei har scora to tredjedelar av måla sine frå det 45. til 70. minutt, altså i ein fase av kampen der motstandaren gjerne skulle ynskja at dei ikkje hadde brent alt kruttet før pause. Skal dei lukkast med dette i finalen, må dei altså sørgje for at Japan må presse.

Den andre kampfasen der Japan ofte scorar, er dei siste 15 minutta. Nok eit fakta som fortel kor forskjellige desse laga er. Også denne eigenskapen heng saman med spelestilen. Japan likar å mørne motstandaren nesten heile kampen, for så å slå til som ein kobra når det gjeld som mest.

Potensielle matchvinnarar

På vegen fram til finalen vann Japan samtlege kampar med eitt mål. Det er for så vidt imponerande, men ber samstundes vitnemål om eit lag som ikkje akkurat er i stand til å score på bestilling. For å illustrere: I første gruppespelkamp vann Japan 1-0 over Sveits, som i sin tur slo Ecuador heile 10-1. Japan greidde berre å vinne 1-0 mot Ecuador.

Den manglande evna til å score mange mål heng saman med to ting. For det første ein hang til veldig omstendeleg angrepsoppbygging, som tidvis betalar seg i fantastisk kombinasjonsspel, tidvis i ueffektiv somling. For det andre ein mangel på enkeltspelarar som kan avgjere kampar. Den einaste japanske spelaren med meir enn eitt mål i VM er driblefantomet Aya Miyama, som typisk nok har scora begge på straffe. Den vidunderlege teknikken hennar er eit viktig våpen, men det er vanskeleg å sjå nokon andre som kan gjere noko ekstraordinært foran mål for Japan.

USA er også først og fremst eit godt kollektiv, men dei har fleire enkeltspelarar som kan stå fram når det gjeld som mest. Johnston og stopparkollega Becky Sauerbrunn er begge livsfarlege i lufta. Morgan kan springe frå dei fleste forsvar, og rutinerte Carli Lloyd har hatt ei fabelaktig turnering. Ho fann seg for alvor til rette som hengande spiss i 4-2-3-1, og er nok rimeleg motivert før oppgjeret. Lloyd bomma nemleg i straffekonken mot Japan i VM-finalen 2011.

Det er alltid vanskeleg å spå utfallet når to så ulike lag møtest. Denne kampen kjem til å arte seg som eit sjakkparti, der den som klarer å flytte brikkene med mest kløkt i avgjerande situasjonar vil vinne. Eg spår ein open og jamn batalje, men vil likevel, ut frå formkurve i meisterskapen og matchvinnarpotensialet, utpeike USA til knapp favoritt.

Det einaste eg er heilt sikker på, er at dei som held seg vakne i natt har litt av ei fotballoppleving i vente.