– Pose?
– Nei, takk!
Svaret kjem klart og tydeleg frå Ola Simon Røyksund. Han har handla litt brød, mjølk og pålegg på Rema 1000 i Bergen.
Opp frå lomma drar han eit grønt handlenett.
– Eg starta å ta med meg handlenett då det blei så dyrt med posar i sommar, seier han.
Fylkesnes meiner det er bra at posane blei dyrare, sidan det har ført til endring. Om det blir enno dyrare har han ikkje så mykje meining om.
Foto: Synne Sørenes / NRKFor 1. august i år auka prisane på plastposar i dei fleste butikkar i Noreg.
Årsaka var at Handelens Miljøfond auka kontigenten per plastpose med èi krone for dei vel 80 butikkjedane som er medlem i fondet.
Kundar måtte ut med 4 kroner eller meir for ein pose.
Etter planen skulle kontigenten ytterlegare opp med ei krone i januar.
Men no er prisauken sat på pause. Nettopp fordi fleire har gjort som Røyksund.
– Norske forbrukarar endra vanane i rekordfart, seier dagleg leiar i Handelens Miljøfond, Cecilie Lind.
Forbruket gått ned 40 %
I 2022 kjøpte nordmenn 722 millionar plastposar. Det er 132 posar per person.
Sidan 1. august, og prisauken, har plastposeforbruket gått ned 40 %.
– Dei nyaste tala viser at me har redusert forbruker vårt med nesten 60 millionar posar samanlikna med same periode i fjor, seier Lind.
No ynskjer dei å la tiltaket verka enno lenger, før dei skrur opp prisane igjen.
– Me ynskjer ikkje å skru til for hardt og for fort. Då risikerer me at nokon vel eingongsløysingar som papirposar eller andre snarvegar, seier Lind.
Ho legg til at prisen skal etter planen auka med éi krona ein gong før sommaren.
Har du kjøpt færre plastposar sidan prisauken?
Enorm auke i kjøp av gjenbruksnett
NRK har prata med dei største matkjedene i landet om kundane sine plastposevanar.
Simen Kjønnås Thorsen i Coop Noreg seier dei såg endring allereie første veka etter at dei auka prisane.
– Målet er ikkje å gjera det dyrare for kundane, men å endra handlevanane. No ser me at kundane har omstilt seg i rekordfart, seier han.
Dei har seld 34 prosent mindre plastposar sidan 1. august.
Det har blitt seld færre plastposar i norske butikkar det siste halvåret.
Foto: Synne Sørenes / NRKI tillegg har salet på gjenbruksnett auka med 390 prosent.
Også Norgesgruppen og Rema 1000 har merka nedgangen i sal av plastposar.
Kine Søyland i Norgesgruppen seier likevel ho er glad for at prisen ikkje aukar på ny med det første.
– Kundane har omstilt seg raskare enn forventa, men det er også viktig at dei nye vanane får lov til å setta seg skikkeleg før ein gjere fleire tiltak.
Fleire har med seg eigne handlenett på butikken etter prisauken i august.
Foto: Synne Sørenes / NRKFærre enn 40 innan 25
Målet til Handelens miljøfond er at kvar av oss skal bruka færre enn 40 plastposar i året innan 2025.
Derfor fortset dei med handlingskampanjar i samarbeid med butikkane.
– Me er på god veg, men me er ikkje i mål enno. Så me følger utviklinga tett og får på plass kontingent, seier Cecilie Lind.
Dalsøren og Bergstøen seier dei ikkje alltid hugsar å ta med eigen pose, men syns det er bra at så mange droppar plastposar.
Foto: Synne SørenesPå butikken i Bergen møter me også kompisane Nikolai Dalsøren og Markus Bergstøen. Dei droppa pose denne gangen og står med dagens funn i hendene.
– Eg kjøper framleis posar av og til, men foreldra mine er blitt mykje flinkare til å ta med nett og sånt. Det er veldig bra for miljøet, seier Dalsøren.
– Kor dyrt må det bli for at du sluttar heilt med posar då?
– Altså, om det kostar 10 kroner for ein plastpose så er det i alle fall uaktuelt, seier han.
