USA vil tvinge Putin sin krigs­økonomi i kne

24. februar er det to år sidan Russland gjekk til fullskala invasjon av Ukraina. Krig er kostbart, og no får det konsekvensar for den russiske økonomien.

– Russland har pengar til å oppretthalde krigen på kort sikt. Men no møter leiarane smertefulle avvegingar. Underinvesteringar, låg vekst og arbeidsløyse vil berre auke.

Slik skildrar det amerikanske finansdepartementet situasjonen for Putin-regimet.

I fjor vaks den russiske økonomien meir enn dei fleste vestlege økonomiar, ifylgje Det internasjonale pengefondet (IMF).

Verdiskapinga i Russland auka med 3 prosent i fjor. Landet slit derimot med høg prisvekst.

Fredag vedtok USA sanksjonar mot det som blei omtala som «500 russiske mål», ifylgje Reuters.

Selskap, folk, og firma er råka av dei fleire hundre sanksjonane. Årsaka er Russland si krigføring i Ukraina, men og Aleksej Navalnyjs dødsfall.

Særleg blir militærindustrien råka. Tiltaka er òg retta mot verksemder i land utanfor Russland, som bistår regimet med å få inn naudsynte varer.

Sanksjonane er og retta mot betalingssystemet Mir, russiske finansinstitusjonar og deira militærindustri, samt landets energiproduksjon.

Det kvite hus vil også råke dei som var individuelt innblanda i fengslinga av Navalnyj.

– Sanksjonar og eksportkontroll er meint å sakke Russland. Det vil gjere det hardare å kjempe den sjølvvalde krigen i Ukraina, seier visefinansminister Wally Adeyemo.

Finansdepartementet vedtok sanksjonar mot 300 personar og einingar, og utanriksdepartementet mot over 250.

Handelsdepartementet førte også opp 90 selskap på USA si «Entity List». Det er ei liste over selskap som trugar tryggleiken i landet som får strenge restriksjonar mot seg.

– Russland har vore kreative med å finne smotthol. Vi ser til dømes at handel frå Vesten til tidlegare sovjetstatar har gått til himmels, seier Palle Ydstebø.

Han er hovudlærar ved Krigsskolen, og meiner Russland er avhengig av andre vegar inn.

– Ein har funne restar av vestleg høgteknologi i mellom russiske og nordkoreanske rakettar, samt i iranske dronar, seier Ydstebø.

Støtte frå EU og Noreg

Saman med straff for Ukraina-krigen ynskjer USA å halde Russland ansvarleg for dødsfallet til regimekritikaren Aleksej Navalnyj.

Onsdag vedtok Den europeiske union nye sanksjonar mot Russland. Pakka, som er ei av dei breiaste så langt vedtatt av EU, er den 13. i rekka.

Noreg har i stor grad slutta seg til EU, som gjer at regjeringa kallar sanksjonane mot Russland «omfattande»

Palle Ydstebø meiner det er viktig med ei større breidde i sanksjonstiltaka.

– Om ein i tillegg går på bakkanalane inn til Russland vil nok det hjelpe, seier han.

Den russiske utanriksministeren Sergey Lavrov seier at sanksjonane frå EU er ulovlege, melder det russiske nyheitsbyrået Tass.

Lavrov annonserte fredag at dei har sett mange europeiske politikarar og EU-representantar på lista over dei som ikkje kan reise inn i Russland etter sanksjonane.

Betre enn venta

Den russiske økonomien har i lengre tid blitt forsøkt strupa av ei rekkje sanksjonar. I 2022, det fyrste året med fullskala krig i Ukraina, krympa økonomien 2,1 prosent.

Det amerikanske finansdepartementet hevdar det er tre krefter som i samspel skadar den russiske økonomien.

Det fyrste er sjølve utgiftene til krigen, sanksjonar frå USA og andre land, samt Russland sine naudsynte mottiltak mot sanksjonane.

– Som eit resultat dreier den russiske økonomien frå privat forbruk til forsvarsutgifter. Det går på kostnad av russarane. Dei vil oppleve ein langvarig nedgang i levestandard, skriv finansdepartementet i ein rapport.

– Sanksjonane går allereie ut over folk med låg levestandard. Det er særleg folk på den russiske landsbygda, særleg i republikkane som har stor del av ikkje-russisk befolkning. Der er det likevel attråverdig å verve seg for å gå i krigen for Russland, seier Ydstebø.

Økonomien under eitt har derimot gjort det betre enn venta.

IMF estimerer ein vekst i Russland sitt bruttonasjonalprodukt (BNP) på 2,6 prosent. Det er 1,5 prosentpoeng høgare enn det dei venta i oktober.