Trygg i «syklon-sikker» by: – Ingen hus blei skadd

Fiji er eit av dei landa i verda som er svært utsett for ekstremvêr. I februar i fjor blei Fiji råka av syklonen Winston, den sterkaste syklonen som nokon gong er registrert på den sørlege halvkula. 44 menneske miste livet, og heile landsbyar blei raserte.

Nordvest på Fiji, ikkje langt frå byen Lautoka, ligg Koroipita. Fattige familiar frå andre stader på Fiji har flytta hit – til ein by som er trygg å bu i – også når vinden rasar som verst. Husa i denne byen skal tole kva det måtte vere av ekstremt ver.

• Les også: Tallet på omkomne stiger og turistene flykter fra Fiji
• Les også: Dødstallet på Fiji stiger – en hel øy er «flatet ut»

Bak prosjektet står Peter Drysdale i organisasjonen Model towns charitable trust.

– Var lei av å sjå hus blåse ned

– Eg har opplevd 25 syklonar her på Fiji. Eg var lei av å sjå hus blåse ned for så å bli sette opp igjen – igjen og igjen. Eg ville gjerne gjere noko for å bryte denne sirkelen. Eg bestemte meg for å byggje ein «syklon-sikker» by, seier Drysdale.

Byggjearbeidet starta i 2002. No er det 232 hus her, og talet skal auke til 266. Pengane har komme frå New Zealand Aid Programme, Rotary og andre organisasjonar, frå EU og frå styresmaktene på Fiji. Mange frivillige har vore med på å byggje opp byen.

– Syklonen var fæl, men huset sto

Koroipita fekk seg ein skikkeleg test under syklonen Winston. I eitt av husa bur Alumita R. Auriaria.

– Syklonen var fæl, men huset sto. Andre stader blei husa raserte, men ingen hus blei øydelagde her, Det er eit svært solid hus, eg kjenner meg heilt trygg her, seier ho.

I nabohuset treffer vi Anila Devi og dottera Avlyn Nand.

– Eg sov då syklonen kom. Dette huset er berre så solid. Dei einaste som blei litt øydelagt, var plantane utanfor huset, seier Avlyn Nand.

Ho og mora har budd i Koroipita i tre år. Huset dei hadde før, var i svært dåleg stand. Kontrasten er stor.

– Eg er spesielt glad for at det er så trygt og godt for borna her, seier Anila Devi.

Skape eit godt liv

Prosjektet i Koroipita handlar om meir enn å gi folk ein trygg stad å bu.

– Vi tilbyr utdanning til både vaksne og born, vi hjelper folk å komme i gang med å skaffe seg inntekt, vi tilbyr ulike fritidsaktivitetar, og vi gir folk opplæring i hagearbeid. Vi prøver å skape eit godt liv for dei som kjem hit, fortel Peter Drysdale.

– Målet er at folk på sikt skal bli i stand til å skaffe seg ein eigen bustad i ein «vanleg» by, seier han.

Meir enn 1500 familiar står på venteliste for å komme til Koroipita. Men ingen hus er ledig.

Ein modell for andre

Drysdale håpar at Koroipita kan vere ein modell for ei meir omfattande satsing på «syklon-sikre» byar.

– Eg har levert styresmaktene ein plan for dei neste seks åra. Det eg foreslår, er i første omgang å byggje ein by etter mønster av Koroipita. Så foreslår eg ein mindre by der vi byggjer hus i betong, og at familiar som greier det økonomisk, kan kjøpe sitt eige hus. Det er neste steg, fortel Drysdale.

Han håpar Koroipita også kan vere ein modell for andre land i Stillehavsområdet som blir råka av naturkatastrofar.