Skreien er ikkje så rastlaus som ein har gått ut frå

Den store torskejakta utanfor Nord-Noreg er rett rundt hjørnet.

Kvart år er det store spørsmålet: Kva tid kjem skreien frå Barentshavet til norskekysten?

For vi har to ulike typar torsk: Skreien som kjem vandrande inn frå Barentshavet for å gyte langs norskekysten, og kysttorsken oppheld seg i kystnære strøk heile livet.

Det er grunnen til at ein kallar kysttorsken for heimekjær og skreien for rastlaus.

Men no har forskarar funne ut at desse torsketypane ikkje er så ulike som vi har gått ut frå.

– Vi fann blant anna ein del små skrei i fjorden, noko som står i kontrast til tanken om at all skrei veks opp i Barentshavet, seier forskar John Fredrik Strøm.

Gjorde fleire funn

Gjennom å studere åtferda til 300 fisk i Frakkfjord og Olderfjord i Finnmark, fann havforskarar at vandringsmønstera til kysttorsk og skrei ikkje er så ulike som ein har tenkt.

Dette fann forskarane ut:

• Ein overraskande andel kysttorsk forlét fjordane som forskarane var i
• Ein del skrei blei verande i fjordane i lengre periodar etter gyting
• Ungfisk som blei fanga på hausten hadde genetikk som fortel oss at dei er skrei og ikkje kysttorsk.

Sistnemnde går imot påstanden om at all skrei veks opp i Barentshavet og berre er langs norskekysten når dei skal gyte.

– Du har ein viss variasjon i livshistoria som er skildringa av vandring, utvikling og økologi til ein fisk som gjer at det er fleire nyansar til det enn ein tidlegare har trudd, seier Strøm.

Merkte meir enn 700 torsk

Det er gjennom prosjektet SalCod at Havforskingsinstituttet har merkt meir enn 700 torsk med såkalla akustiske merke.

Merka sender signal til lyttebøyer som er plassert ute i vatnet, noko som gjer det mogleg for forskarane å kartlegge åtferda til torsken.

Med kvart merke er det eitt signal som gjer det mogleg å kjenne att kvar enkelt fisk.

– Det totale datamaterialet som er samla inn er heilt unikt i ein vitskapleg samanheng og vi ser fram til å jobbe vidare med det.

Det overordna formålet med prosjektet er å gi ei heilskapleg skildring av korleis lakseoppdrett påverkar ville torskebestandar i nordlege kystområde.

Forskar på fisk nær oppdrettsanlegg

Ved å forske på fisk i ein fjord både med og utan oppdrett i nærleiken, vil forskarane sjå om det er ein forskjell i åtferda til torsken.

– Det kan vi sjå i lange periodar ettersom merkinga varer veldig lenge, seier Strøm.

Det er fleire aspekt rundt dette som forskarane no jobbar med å analysere, som om torsken vil halde seg i nærleiken av eit oppdrettsanlegg, eller symje rundt og vekk frå området.

– Vi kan få detaljert dokumentasjon på torsken si åtferd, seier Strøm.

Viktig for forvaltinga

Han meiner resultata er viktige for å forstå økologien til dei nordlegaste torskebestandane.

– For eksempel er det plassar lang norskekysten der du har lov til å fiske skrei, men ikkje kysttorsk. Det kan vere problematisk viss dei overlappar i rom og tid.

Då endar ein opp med å fiske den bestanden som ikkje er lov til å fiske på.

– Då må du vite underliggande om vandringsmønster og åtferda til desse bestandane, seier Strøm.

Såleis gir funna kunnskap til vidare forsking, reguleringar og berekningar på bestanden.