Gjekk i land på Utøya medan Breivik enno var på øya

Dei tok med alle dei overlevande dei fann, før dei måtte kome seg vekk frå øya.

Dette er historia om nokon av dei som redda liv 22. juli.

Høyr radiodokumentaren: Hjelparane
Last ned podkast: Hjelparane

Medan Sissel Martinsen og Helge Wettre frakta hardt skadde ungdommar frå Utøya til fastlandet, tok 75 år gamle Anne Lise Buer imot mellom 20 og 30 fortvila og livredde AUF-arar i hytta si.

Ein våt ung mann i hytta

Sissel Martinsen stod på terrassen då dei fyrste skota small, og lurte på om ungdomane skaut opp rakettar på Utøya.

Anne Lise Buer var i gang med middagen og trudde det var luftbobler under potetkjelen som laga lyd. Ho går for å sjekka, og brått står ein våt ung mann i hytta og seier: «Det er en politimann som skyter på oss AUF-ere».

Når Anne Lise og familien kikkar ut vindauga, ser dei mange unge menneske i vatnet.

• Les også: Klarer ikke å bo alene etter Utøya

– Trudde han var død, men så pusta han

Like etter tek Sissel og Helge båten og køyrer mot Utøya. Dei har tatt med seg nokre ullteppe i farten. Handlar rasjonelt, er ikkje redde.

Dei går i land og reddar fleire unge menneskeliv medan Anders Behring Breivik framleis er på øya.

– Vi gjekk i land og fekk med ei jente som hadde blitt skoten i beinet, så det hadde knekt. Vi fekk ho opp på det lille fordekket på båten. Tre-fire andre fekk vi også om bord, som var meir eller mindre i sjokk, seier Helge.

– Ein av dei var veldig forferda og uroleg. Berre det å få plassert ham i båten, var ikkje lett. Vi så også at det lå ein hardt skada gut ved ein bergvegg. Eg trudde han var død, men så pusta han. Vi fekk lagt ham i båten, han blødde fælt frå nese og munn, forteljer Sissel.

• Les også: Til dere som reddet meg: Tusen takk!

(Saken fortsetter nedanfor biletet)

Varm te med teskei

Anne Lise si dotter Kjersti og svigersonen Sjur dreg ungdom etter ungdom opp frå det kalde vatnet. AUF-arane kjem skrikande og krypande over dørstokken til Anne Lise.

Ho vrengjer av dei dei våte kleda, held rundt dei redde ungdommane og seier at no er dei trygge.

– Eg tenkte, kva eg ville gjort med mine egne born, fortel Anne Lise.

– Eg ga dei litt te, slik at dei kunne ha noko varmt i hendene. Ein gut skalv så veldig, så eg prøvde å få han til å drekke litt, men det klarte han ikkje. Då prøvde eg med teskei. Han klarte ikkje å svelgje då heller.

– Tent lys kvar dag sidan

Det dei var vitne til ettermiddagen 22. juli kjem dei aldri til å gløyma.

– Jeg har aldri opplevd dystrere kveld i hele mitt liv enn den kvelden etter at ungdommene var reist fra oss, seier Anne Lise.

Sissel går framleis i halv sjukemelding og lurar på om det har gått opp for dei, og om det som skjedde verkeleg har skjedd. Det dei tenkjer mest på er korleis det har gått med alle ungdomane.

– Vi har hatt roser på bordet og tent stearinlys kvar dag sidan, seier Sissel.

• Les også: – Jeg har med meg 22. juli hver dag
• Les også: Klarer ikke å bo alene etter Utøya

Hjelparane - ein radiodokumentar om nokon av dei som redda liv 22. juli - er lagd av Kari Hesthamar. Merete Antonsen har teknisk regi.