Oslo har, etter å ha vore nedstengt i lang tid, endeleg fått opne meir og meir opp. Som den byen i landet med dei desidert strengaste koronatiltaka over tid, har kulturlivet vore i meir eller mindre tvungen dvale. No dukkar det opp stadig fleire kulturarrangement over heile byen.
Her har vi samla kulturtips til arrangement og attraksjonar som er planlagt i sommar – nokre av dei spesielt anbefalt av NRKs kulturkritikarar.
I takt med gjenopninga oppfordrar vi også til å følge med på kva som eventuelt måtte dukke opp av kulturaktivitetar.
God sommar!
Musikk
- Kva: Musikkfest Oslo (tidlegare Musikkens Dag)
- Når: 28. august
- Anbefalt av: Espen Borge, musikkritikar
Eit sikkert teikn på at sommaren er i anmarsj er den årlege Musikkfest, men i år er arrangementet flytta til seinsommaren. Hundrevis av band og artistar inntek store og små scener over heile byen og spelar konsertar gjennom dagen.
Andre musikktips:
- Oslo Pride. Fleire konsertar. 18. - 27. juni.
- «La Bohème» (scenisk konsert), Den Norske Opera og ballett. Spelar til 23. juni.
- «3XH Festival Hip hop på Haugen». Artistar som Kamelen, B-Boy Myhre, Siy Abång. 6. - 7. august.
- Melafestivalen, 13.- 15. august.
- Oslo Kammermusikkfestival, med mellom andre Sigrid Moldestad & Ensemble Allegria. 13. - 22. august.
Kunst
- Kva: «Call me by my name», Munchmuseet, Tøyen
- Dato: står til 29. august
- Anbefalt av: Mona Pahle Bjerke, kunst- og arkitekturkritikar
Med inspirasjon frå Black Lives Matter-rørsla har Munchmuseet laga ei utstilling med utgangspunkt i Edvard Munch sine måleri av ein mann med afrikansk opphav som heiter Sultan Abdel Karem. Munch måla Karem ei rekke gonger, openbert fascinert av den høgreiste skikkelsen hans og den skinande brune huda hans. Men det interessante er at portretta ikkje ber namnet til modellen, slik dei aller fleste portretta til Munch gjer elles.
Kva gjer ein tittel med opplevinga av eit bilde? Kva om vi tek det stolte portrettet av Munchs mektige lege Dr. Daniel Jakobsen og titulerer det med «skandinavis medisinmann» eller «Nord-Europear i sitt rette habitat»? Det er denne typen problemstillingar utstillinga utforskar. På ulike måtar undersøker dei korleis språk er makt.
Det er all mogleg grunn til å besøke denne kanskje aller siste utstillinga på Tøyen før museet opnar i nytt bygg i Bjørvika til hausten.
Fleire kunsttips:
- Astrup Fearnley Museet, Tjuvholmen: utstillinga «Nicole Eisenman – Giant Without a Body» og museet si faste samling som er ei av Europas største samlingar av internasjonal samtidskunst.
- Kunstnerenes Hus: Utstillingane «Pike lægger i ovnen» av Ida Ekblad (fram til 8. august) og «Rites of Passage»/Nasjonalmuseet på Kunstnernes Hus (til 1. august).
- Dronning Sonja KunstStallI: Utstillinga «Kunstaudiens. Nasjonalmuseet i Kunsthallen»,. Sentrale verk frå samlinga til Nasjonalmuseet.
- Vigelandsparken/Vigelandmuseet/Vigelandsmausoleet. Sjølv om ein aldri blir heilt ferdig med Vigelandparkens over 200 skulpturar, kan ein sjå meir av Vigelands kunst på Vigelandmuseet på Frogner. Besøk også Emanuel Vigelands museum/Vigelandsmausoleet på Slemdal med fresker av bilethoggar Emanuel Vigeland, bror til Gustav.
- Skulpturparken på Ekeberg. Christian Ringnes sine mykje omtalte kvinneskulpturar er å finne i Ekebergåsen. Her kan du vandre fritt sjølv, eller bli med på omvising.
- Gatekunst: Oslo er full av gatekunst. Sjå dette kartet over anbefalte gatekunstdestinasjonar i byen og gå på oppdagingsferd på eiga hand eller book ein guida tur med Oslo Street Art Tours.
Humor
- Kva: «Singel i parterapi» med Kevin Vågenes, Latter
- Dato: spelar til 21. august
- Anbefalt av: Espen Borge, humorkritikar
I det første soloshowet sitt viser Kevin Vågenes at dersom ein vanleg komikar er ein seksstrengs gitar, er han ein tolvstrengar. Betre enn dette kan ikkje brei scenehumor gjerast. Og når det i tillegg blir gjort med bakgrunn i eit eksepsjonelt veletablert karakterunivers (frå humorserien «Parterapi»), er det ikkje anna å gjere enn å ta av seg hatten.
Lenge leve Kevin Vågenes! (Les anmeldelsen med terningkast 6)
Fleire humorshow:
- «Sommerstandup 2021», Latter (spelar til 10. juli)
- «Oslo Humorfest» på SALT (28. - 31. juli)
Teater
- Kva: Sommerteatret ved Monolitten i Frognerparken
- Dato: 17. juni - 23. juli
- Anbefalt av: Karen Frøsland Nystøyl, teater- og dansekritikar
Sommerteatret ved Monolitten i Frognerparken har vore ein tradisjon sidan 1974. Der spelar andreårsstudentane frå Teaterhøgskulen framsyningar for barn i eit akkurat passe stort telt, og det er ein av dei fine sommartradisjonane i hovudstaden.
Ofte har dei laga teater av kjende forteljingar, men i år presenterer dei nyskriven dramatikk for barna, noko som i seg sjølv er verd ein applaus. Toril Solvang, kjent frå mellom anna Tigerstadsteatret, står for både manus og regi i framsyninga «P for Per» – som ikkje handlar om Peer Gynt, men om ein gut i superheltdrakt som flyttar inn i ein bakgård full av spenning, rare folk, fine folk og hemmelegheitar.
Framsyninga er ein hyllest til den utvida familien, og passar for barn frå fem år og tilhøyrande vaksne.
Fleire teatertips:
- «Spelet om trona. Sesong 2», Overspillteatret, Salt scene ved Havnelageret. 18. - juni - 5. august
- «Sommerimpro», Det Andre Teateret. Torsdag til laurdag fram til 7. august.
- I august opnar også byens største teaterscener igjen: Nationaltheatret startar med framsyningar frå 6. august med teaterstykker som «Full spredning», «Hamlet» og «Etter stillheten». Det Norske Teatret frå 14. august med mellom anna «Tolvskillingsoperaen».
Arkitektur
- Kva: Den Norske Opera og ballett, Bjørvika
- Anbefalt av: Mona Pahle Bjerke, kunst- og arkitekturkritiker
Den Norske Opera og ballett i Bjørvika er eit av Noregs mest bejubla byggverk, og eit prakteksemplar på samansmelting av kunst og arkitektur. Teikna av Snøhetta som er eit av dei mest feira og prisbelønte arkitektkontora i landet. Operaen er eit svært vakkert byggverk som kombinerer estetikk og funksjon på ein forbilledleg måte.
Fleire arkitekturtips:
- Deichman Bjørvika, byens nye hovudbibliotek som opna i fjor sommar. (Les anmeldelsen)
- Det nye Nasjonalmuseet, Vestbanen. Vi må vente enno eit år før Noregs nye nasjonale museum opnar, men frå 22. juni er det mogleg å kjøpe billettar til omvisingar inne i det nye bygget, som blir Nordens største kunstmuseum.
- Det nye Munchmuseet, Bjørvika. Medan vi ventar på at sjølve museet skal opne, kan ein nytte anledninga til å spasere ved og sjølv vurdere dette omstridde byggverket rett bak operaen. Rett ved museet ligg ei nyoppretta sandstrand som passar for både små og store.
Kulturhistorie
- Kva: Middelalderparken, Gamlebyen, Oslo
- Anbefalt av: Mona Pahle Bjerke, kunst- og arkitekturkritiker
Oslo har ikkje intakte mellomalderkvartal, men i Gamlebyen finst det store område med ruinar som gir oss eit bilde av Oslo i mellomalderen. Rundt 1300 var den vesle kyrkjebyen på størrelse med slottsparken, og strakk seg frå Arupsgate i nord og ned til Øra og Bjørvika i sør. Her var det heile seks kyrkjer og fire kloster, dersom vi reknar med busetnaden på hovudøya. Dei fleste av desse kan vi sjå ruinane av framleis. Ladegården, som er eit vakkert barokkpalé bygd på toppen av mellomalderens gamle bispeborg, er også ein spennande stad å besøke. Her kan ein vandre frå romansk mellomalder i bisp Nikolas vinterhall i kjellaren og opp i barokkanlegget med praktfull utforming i rokokko- og empirestil. Anten ein går med guide eller åleine er mellomalderens Oslo spennande å utforske!
Fleire historietips:
- Akershus Festning
- Vikingskipmuseet på Bygdøy
- Kon-Tiki-museet på Bygdøy
- Ta ein båttur med ein båt frå Akerselva trebåtforening som held den gamle trebåtkulturen i Akerselva i hevd. Dei held til nederst i Akerselva/ved Sukkerbiten i Bjørvika.
- Geostory-podkasten «Geostory: Grensen 17». Dersom du er interessert i krigshistorie kan du sjekke ut denne podkasten og samtidig gå rundt i byen. Den er ei historieforteljing du kan høyre når du fysisk er til stades der det skjedde. Det vil seie at historia vert spelt av når lyttaren er i nærleiken av åstaden, og at ein må forflytte seg til ulike punkt i byen for å høyre kva som skjer vidare. «Grensen 17» er historia om korleis Oslogjengen saboterte den tyske okkupasjonsmakta sine forsøk på å verve fleire titals tusen unge norske menn til arbeidsteneste i 1944. Ei spennande dokumentarisk forteljing der Gunnar Sønsteby sjølv kjem til orde.
Bonustips
Hugs at også kinoane er opne. Sjekk NRK Filmpolitiet si nettside for oppdatert filmkritikk. Og Cinemateket i Oslo har eit eige sommarprogram i juli.
Du finn alle anmeldelsar og anbefalingar frå NRK på nrk.no/anmeldelser.
