– Dette er artar som allereie har ein svært stor belastning i enkelte område, og som vi følger godt med, seier Frode Aalbu hos Statens naturoppsyn (SNO).
Naturserien frå BBC viser storslåtte bilete av dei mektige dyra i fjellheimen på Dovre. Eit unikt opptak viser to moskusar som barkar saman i ein intens kamp. Fotografen James Ewen fanga augneblikket han kalla ei «Once in a lifetime»-oppleving.
Serien har allereie blitt vist i mange land og har blant anna hatt mange sjåarar i USA.
UNIKT: Moskus på Dovrefjellet har fått ei sentral rolle i Europa-episoden i BBC sin nye naturserie «Seven Worlds, One Planet». Videoen er gjeve att med tillating.
All turismen som kan kome no kan gå utover både moskusen og villreinen som bur i området. Derfor hastar det å få på plass info, meiner fleire.
Lagar ny nettside
– Vi må prøve å fange opp flest mogleg av dei som begynner å søke opp «musk ox» på Google, seier Carl S. Bjurstedt, som er nasjonalparkforvaltar på Dovrefjell.
RARE SPØRSMÅL: Moskusguiden, Stein Pedersen seier turistane trur dei kan gå innpå moskusar åleine.
Foto: Geir Olav Slåen / NRKFylkesmannen i Innlandet, Dovrefjell nasjonalparkstyre og Nasjonalparkriket Reiseliv jobbar med å få opp ei ny nettside med informasjon til særleg utanlandske turistar.
Der vil dei fortelje korleis folk bør oppføre seg i møte med dyra og tipse om at det er lurt å gå med guide. Dei er redde folk kjem til å prøve å nærme seg dyra åleine.
– Vi får mange rare spørsmål frå folk som trur dette er enkelt å gjere. Dei vil gjerne vere omtrent på ryggen til moskusen før dei er nøgde, seier moskusguide, Stein Pedersen.
STASELEG: Moskusen reagerer annleis enn villrein på menneskeleg nærvær. Medan villreinen er sky og trekkjer seg unna, er moskusen meir i ro. Da kan det vere stressande om den store delar av dagane i sommarmånadene vil vere nøydd til å ta omsyn til menneske.
Foto: Bjarte JohannesenFryktar for totalbelastninga
Det er særleg for artane moskus, villrein og fjellrev at auka trafikk av turistar kan få store konsekvensar.
SNO seier det heile balanserer slik det er i dag, men at dei kan sjå at i enkelte område er dyra helt i grenseland av kva dei syns er greitt.
UTSETT: Fjellreven er ein tillitsfull type rev. Ifølge SNO er fjellreven særleg utsett i yngletida. Og sjølv om den ikkje oppsøkast av så mange menneske i gongen, vert ein og annan til saman til ein stor sum i løpet av eit år.
Foto: Patrick da Silva Sæther / NRK– Villreinen trekker seg unna folk, moskusen får kanskje ikkje den kvila og matroa den trenger, og fjellreven er særleg utsett i yngletida, seier Aalbu.
Han meiner det er viktig at ein ser på totalbelastninga dyra får sett under eitt.
Forvaltninga har vurdert om ein bør sete inn avgrensingar i området, men retten til fri ferdsle i Noreg gjer det vanskeleg.
– Vi kan ikkje seie til folk at dei ikkje får lov til å gå der. Vi har berre moglegheita til å gjere det attraktivt å følge moskusstien og gå med guide, seier Carl S. Bjurstedt.
NETTSIDE: Carl S. Bjurstedt trur det blir mange moskus-turistar etter BBC-serien.
Foto: Geir Olav Slåen / NRKVil samarbeide med reiselivet
Den store turismen dei ventar no er sjølvsagt også positivt for reiselivet i området. Fylkesmannen har derfor sett i gang eit samarbeid med reiselivet.
INFO: Merethe Sandum hos Fylkesmannen er oppteken av å få ut info slik at ein kan verne om dyrelivet.
Foto: Geir Olav Slåen / NRK– Vi må prøve å ligge i forkant. Fylkesmannen vil få på plass ein felles langsiktig strategi for kva vi ønsker for nasjonalparkane framover, seier seniorrådgjevar, Merethe Sandum hos Fylkesmannen i Innlandet.
SNO er spent på kva BBC kan ha å seie for påtrykket av folk i fjellet på Dovre.
– Vi veit ikkje om BBC-serien vil føre til auka turisme i området til moskusen, villreinen og fjellreven, men vi veit at desse artane er sårbare, seier Aalbu.
