Ingeborg mista alt i storbrannen: «Ein kan ikkje setje seg til å sture. Det går ikkje.»

– Du kan ikkje setje ord på det. At det skal vere vekke alt saman. Det er heilt utruleg, seier Ingeborg Hunderi.

No i jula kunne ho endeleg flytte inn i det nye huset. Sjølv om høgtida har vore prega av ein lei lungebetennelse, så gler ho seg stort.

– Alt er så fint i det nye huset, fortel ho.

85-åringen er ein av lærdølane ein kan møte i dokumentaren «På brent grunn» som blir vist på NRK1 måndag klokka 19:45. Du kan også sjå programmet i NRK sin nettspelar.

I snart eitt år har fjernsynskamera frå NRK Sogn og Fjordane følgt gjenoppbygginga etter den største brannen i Norge etter Den andre verdskrigen.

Det som starta som éin husbrann, vart natt til 19. januar i år til eit inferno lærdølane aldri vil gløyme. Etter ein uvanleg tørr vinter spreidde sterke kastevindar elden fleire hundre meter. 42 bygningar, heimane til 71 personar vart slukt av flammane.

• Sjå video med Ingeborg nedst i saka.

Mista fem bygningar

Spora etter brannen er rydda vekk når NRK i mai er med Ingeborg Hunderi tilbake på tomta som har vore heimen hennar i 40 år. Bergo 2 på Lærdalsøyri.

Her stod eit klyngetun med fem bygningar. Einebustaden Hunderi budde i, kårstova Oskarhuset, hønsehus, bakstehus og vedskjul. Berre eit par ripsbusker er att. Eitt svidd epletre vitnar om infernoet som herja.

85-åringen har fått teikna sitt nye hus, og er fast bestemt på at det er her ho vil bu.

– Eg har no håp om å få komme inn i huset mitt og vere der nokre år. Derfor er det om å gjere å få det opp att så raskt som mogeleg.

Skulle bli naboar att

Ho hadde gledd seg til å bli nabo att med venninna Olga. Slik skulle det ikkje gå. I slutten av mai kom den triste meldinga. Olga var gått bort.

– Det vart litt rart når Olga reiste. Det var ein strek i rekninga. Bergo blir ikkje det same att. Det var jo eg og ho Olga. Det blir ikkje det same som når Olga var her.

Likevel har 85-åringen vore fast bestemt på at ho må sjå framover. Framover mot ei framtid i nytt hus.

– Ein kan ikkje setje seg til å sture. Det går ikkje, det, fastslår Hunderi.

19 år og eigar av ein brannruin

På brent grunn byr også på fleire møter med 19 år gamle Leiv Thomas Faulkner gjennom året som har gått.

Som raudruss på Sygna vidaregåande skule i Balestrand sat Faulkner brått med ansvaret for det som vart den mest omtala av brannruinane i Lærdal. Restane av det freda Sønneva Eris hus, frå om lag 1840. Då far til Leiv Thomas, Tim Faulkner som i ei årrekkje var lege i Lærdal, døydde i 2012, arva 19-åringen huset.

– Det var alt etter faren min som gjekk med. Eg har litt som var i huset vårt på Austlandet, men det var omtrent alt. Eg har tapt mange minner, rett og slett. Mykje som eg hadde hatt lyst å gå gjennom, som eg ikkje hadde fått gjort enno.

19 år gammal, no som elev på folkehøgskule, er Leiv Thomas fast bestemt på å bygge opp att Sønneva Eris hus.

– Eg vil bygge opp att eit tilnærma likt hus. Det skal vere noko som lærdølane kjenner att, og som eg kjenner att. Ein kopi av det gamle, men moderne og funksjonelt innvendig.

Kampen om pengane

Dokumentaren følgjer også kommunen sin kamp om statlege pengar etter storbrannen.

Lærdal søkte om drygt 50 millionar til attreising og omstilling. Regjeringa har tilbydd langt under halvparten.

Dokumentaren set også søkelys på brannsikringa av dei om lag 160 verna bygningane som utgjer gamle Lærdalsøyri. Området er rekna som eit av det best bevarte bymiljøa Norge har frå 1700 og 1800-talet, men brannsikringsarbeidet stoppa opp i 2011.