Privatmerkte stiar skaper bråk i fjellet

Ein dag i førre veke blei det oppdaga raud spray langs austegga av det ikoniske fjellet Storehesten i Bygstad i Sunnfjord kommune.

Utan at det var klarert hadde nokon tatt på seg å merke den alternative ruta til toppen.

Ei rute som Den Norske Turistforening (DNT) omtalar som «ikkje å anbefale utan at ein er godt kjend, eller har med seg nokon som kjenner stien frå før».

Turen langs austegga er nemleg krevjande, med bratte parti og stor fallhøge.

– Eg ville ikkje tatt med folk opp der utan tau, seier Kjell Arne Hjellbrekke.

Han er leiar for sti- og merkenemnda i Indre Sunnfjord turlag, eit lokallag under DNT. Han har sjølv gått den nemnde ruta.

– Det er sva og det er glatt når det er vått. Spesielt utpå hausten er det også is, seier han.

Fryktar merkinga kan forvirre

På Facebook har grunneigar Helge Kårstad karakterisert den eigen-initierte merkinga som «ikkje greitt».

Han trur ein fjellvant lokalperson tok på seg å merke vegen for at turen langs austegga skulle bli mindre krevjande.

Men at det som sikkert var ein velmeint idé «ikkje var særleg gjennomtenkt» all den tid det finst eit tryggare og «sertifisert» trasé-alternativ.

Turistforeininga sine stiar er merkt med den attkjennande T-en.

Hjellbrekke i Indre Sunnfjord turlag forklarar at det er viktig at det ikkje oppstår forvirring om kva stiar som er DNT-attesterte og ikkje.

Om DNT hadde merkt austegga av Storehesten, ville løypa fått svart gradering og det ville vore tiltak med sikring av vaier.

– Viss nokon skal merke med raude prikkar, må den starte godt unna våre ruter slik at det ikkje oppstår forvirring, seier Hjellbrekke.

– Nokre problematiske sider

Merete Løvoll Rønneberg har skrive fleire turbøker i serien Opptur.

Ho seier det er «kjekt med lokale initiativ», men peikar på fleire årsaker til at privatmerking av turiststiar er problematisk.

For det første er det ikkje lov å merke eigne stiar utan avtale med grunneigar.

– Du tar deg jo ikkje til rette på annan mann sin grunn utan å ha ein avtale om det. Og så bør du jo ha tenkt igjennom kven som skal ha ansvaret for denne stien. Ein ting er jo å merke det opp i første omgang, men dette skal jo haldast ved like, forklarar ho.

Vidare peiker ho på dei nasjonale standardane for merking, og at det er klare forventingar til ein tursti frå DNT.

– Viss eg går ein T-merkt sti, så opplever eg at turistforeininga er opptekne av sikkerheit. Og at ein del vanskelege parti gjerne er sikra med kjetting eller stigar.

Kan vere utrygt

Nestleiar for Landsråd Røde Kors Hjelpekorps, Kenneth Gulbrandsøy, forklarar at det er fleire farar ved privatmerking, og at all merking bør skje innanfor rammene av regelverket.

Han peiker på at eit problem er folk som bygger eigne vardar. Dette kan føre folk vekk frå den originale stien.

– Det skjer jo kvart år at folk går seg skårfast. Det er ikkje uvanleg, forklarar han.