Dette kartet er over 200 år gamalt

Vandreprosjektet Kongevegen over Filefjell har gjort for vane å kome over sensasjonelle funn i sitt arbeid med å dokumentere Kongevegen.

I det private dronningarkivet fann Jan Adriansen, som er arkeolog i Statens vegvesen og prosjektleiar for Kongevegen over Filefjell, eit svært detaljrikt vegkart frå 1793.

• Les også: No skal vegen frå 1793 få nytt liv

– Karta viser korleis situasjonen verkeleg var. Ein ser faktisk kvar dei viktigaste vegane gjekk i Sogn og Fjordane og Hordaland, seier han.

Ikkje det første

Det starta for to år sidan då handteikna kart frå 1819 dukka opp medan dei leitte etter illustrasjonar til kulturminneskilta som blir sett opp langs Kongevegen mellom Oslo og Bergen.

Funnet vart rekna som kanskje eitt av dei største kartskattane som er funnen i Norge dei siste åra. I vinter kom dei over fortsetjinga til desse karta, handteikna i 1825 . Funnet vart rekna som utenkjeleg.

• Les også: Byggjer historisk bru på Kongevegen

Framleis på søk etter historisk materiale for å finne ut meir om arbeidet med og livet langs Kongevegen, har dei no gjort nye sensasjonelle funn hos Statsarkivet.

– I eitt av breva, som generalvegmeister Christopher Blix Hammer skreiv 12. september 1800, bad han om å få refundert 200 riksdalar for to kart som dei hadde bestilt. Dette var to kart som vi ikkje kjende til, fortel Adriansen.

Dronningarkivet

Det vidare søket leia dei til den danske dronninga sitt private bibliotek i København. Her fann dei eitt detaljert vegkart for Sogn og Fjordane og Hordaland. Dronning Margrethe har personleg gjeve løyve til at kartet denne helga kan bli vist fram på Lærdalsmarknaden.

– Karta var i god stand, men det var litt støv som måtte børstast av, humrar Adriansen og er tydeleg stolt og i ekstase over funnet.

• Les også: Vil ha arkitektur og kulturarv som ein del av opplevingsturisme

– Kongevegen var den første ein kunne køyre med hest og kjerre mellom Aust- og Vestlandet. Det var stort sett ridevegar før det. Kartet viser også kva hovudvegar som var planlagde, legg han til.

Ikkje slik ein trudde

Adriansen fortel at kartet viser skilnader på vegar slik dei var, og slik ein har trudd at dei har vore. Til dømes er hovudvegen teikna inn over Seltåsen, der den gamle postvegen gjekk.

Vegen var også teikna inn gjennom Galdane.

– Endå meir spennande er at vegen gjennom Vindhella, som vart bygt i 1793, ikkje er teikna inn. Her går vegen rundt Sverrestien. Dette betyr at vegen ikkje var bygt slik vi kjenner den i dag. Hovudferselsåra gjekk rundt, og ikkje over, Vindhella, seier han.

– Kvifor er dette kartet så viktig?

– Før trudde vi det var slik og slik. No har vi bevis for kvar vegane faktisk gjekk på Vestlandet. Det var eit viktig kart for dei som styrte i ein periode der det var store vegutbetringar.