Sensasjonsfunn gir unik kunnskap

Historia startar eigentleg to år tilbake. Då leitte dei etter illustrasjonar til kulturminneskilta som vert sett opp langs den første, og lenge viktigaste, vegen mellom Oslo og Bergen – Kongevegen.

– Det enda med at vi på mystisk vis fann masse handteikna kart frå 1819, som synte Kongevegen frå Oslo og heilt opp til Stiftsstøtta ved fylkesgrensa mellom Oppland og Sogn og Fjordane, altså den gamle stiftsgrensa, fortel Jan Adriansen, som er arkeolog i Statens vegvesen og prosjektleiar for Kongevegen over Filefjell.

• Les også: Dette er Norges vakraste veg

Eit usannsynleg funn

Ifølgje Adriansen vart det på Nasjonalbiblioteket sagt at dette kanskje var den største kartskatten som er funnen i Norge i dei seinare åra.

– På den tida var det ikkje så veldig mange innlandsvegar som vart kartlagt. Det var kysten som telte då.

For dei som har engasjert seg i Kongevegen var karta teikna av Kaptein J.C. Reichborn, eit sensasjonelt funn. Men hoppar vi fram til notida, for berre ei veke sidan, skulle det bli endå meir sensasjonelt. Adriansen og Geir Paulsrud, tidlegare direktør ved Norsk Vegmuseum, trudde knapt sine eigne auge då dei besøkte Riksarkivet i Oslo.

– Vi skulle sjå om vi kunne finne gamle skriv og spennande ting til Kongevegen. Då dukka det opp nokre nye kart, handteikna frå 1825. Dei viste seg vere fortsetjinga av dei karta vi fann to år tidlegare. Desse gjekk frå stiftsstøtta og heilt ned til Bergen.

• Les også: No skal vegen frå 1793 få nytt liv

– Vi såg det som ein sensasjon då vi fann den første halvdelen. At den andre halvdelen skulle dukke opp, det var jo heilt utenkjeleg, seier Adriansen.

Skal prege vegen

Eit komplett kart gir tilgang til unik kunnskap, særleg fordi det etter 1825 vart gjort store omleggingar på vegen. Dermed syner karta korleis vegen originalt såg ut.

Karta ligg framleis på Riksarkivet, og fotograf er bestilt for å ta få digitale kopiar for at dei kan bli studert meir nøye.

• Les også: Byggjer historisk bru på Kongevegen

Karta skal mellom anna brukast som ein viktig del av mykje anna historisk materiale som er funne om vegen, både til vidare forsking, men også bøker, og skilt langs vegen. Adriansen ser også føre seg ei utstilling. For han er dette som å finne skatten over alle skattar.

– Det er gull verdt. Det er litt av fasiten til det vi jobbar med. No kan vi sjå om det vi tenkte var rett. Og når vi set alle puslespelbitane saman så blir det å vandre på Kongevegen i dag mykje meir enn å vandre på ein veg. Du kan gå inn i historia rett og slett.

• Sjå video frå bygging av historisk bru