Vil ikkje ha krisepakke – men skal få sleppe å telje lakselus

– Vi treng ikkje noka krisepakke, vi treng fleksibilitet, seier Øyvind Andre Haram i landsforeininga for havbruks- og sjømatnæringa, Sjømat Norge.

Framleis går hjula rundt i sjømatnæringa langs kysten, men ifølgje Haram er det ingen dans på roser.

– Det endrar seg dag til dag, vi veit ikkje kva som skjer i morgon.

I 2019 eksporterte Noreg laks og sjømat for over 100 milliardar kroner. Tal frå Sjømatrådet viser at det hittil i år har vore godt sal for norsk fisk.

Medan store deler av Europa har gått i «lockdown», går det framleis norsk fisk ut på middagsborda.

– Vi ser ei endring i marknaden. Kundane vil ha meir fryst fisk.

Den siste veka har lakseprisen gått nedover, medan kronekursen har vore til fordel for næringa.

No vil næringa ha meir fleksibilitet frå styresmaktene. Til dømes få ha meir fisk i merdane enn kva dei har kvote til, og unntak frå å rapportere lakselus.

I tillegg krev dei at fagetatar som Fiskeridirektoratet og Mattilsynet ikkje blir stengt grunna mangel på folk. Mattilsynet skriv til dømes ut papir som godkjenner fisken når den skal gjennom tollen til forskjellige land. Strengare grensekontrollar har gjort til at riktige tollpapir er viktigare nokon gong.

Fleire fryktar konsekvensen dersom karantene og sjukdom set dei tilsette ut av arbeid.

Vanskelegare logistikk

– Eg er spent på kva som skjer framover.

Elin Tveit Sveen eig og driv det vesle oppdrettsselskapet Marø Havbruk saman med mannen sin, på ei lita øy utanfor Florø i Vestland.

Dei siste vekene har norsk næringsliv fått kjenne korleis verda har stoppa opp. Ifølgje Sveen er foredlingsfabrikkar i Europa stengt ned, enten fordi folk er sjuke eller fordi foreldra må vere heime med ungane.

– Logistikken ut til marknaden er vanskeleg, fortel Sveen.

Ein som er samd er Karl Petter Myklebust i eksportørselskapet Bravo Seafood.

– Ting er meir usikkert, og spesielt logistikken er meir utfordrande, seier han.

Grensekontrollar har blitt oppretta for å hindre koronaviruset i å spreie seg, men det bremsar også norsk fisk. At flynæringa står på bakken, gjer at transporten til Asia og Amerika blir vanskelegare og dyrare.

Vil ikkje bli kriminell

– Er det aktuelt å be om noka krisepakke?

– Nei, det kan eg ikkje tenke meg. Denne næringa har tent pengar dei siste åra, så no må vi bruke dei pengane vi har på bok for å komme oss gjennom krisa, seier Sveen.

Hennar ønskje er at styresmaktene blir meir fleksible.

– Om ein oppdrettar ikkje får slakte fisken sin fordi ting skjer, så kan han ikkje bli kriminell fordi han har meir fisk enn han eigentleg har lov til.

Tøft for nokon

Aktørane innanfor oppdragskveite og reker opplever no vanskelege tider.

– Det enkeltselskap som har store utfordringar. Til dømes når det gjeld oppdrettskveite. Her har ein opplevd 90 prosent salsnedgang på eit par veker. Her må vi sjå nærmare på kva som kan gjerast for å hjelpe til i ein sårbar situasjon, seier Haram.

Fiskeri- og sjømatminister Odd Emil Ingebrigtsen (H) meiner det viktigaste for han blir å halde næringa på beina gjennom våren.

Fredag brukte han arbeidsdagen til å ringe til verksemder for å høyre korleis staten best mogleg kan hjelpe til.

– Vi er opptekne av å vere løysingsorienterte.

Han vil sikre at fagetatar, som Fiskeridirektoratet og Mattilsynet, har nok folk på jobb til å støtte sjømatnæringa.

No lovar han mindre byråkrati frå embetsverket.

– Vi ønskjer å lette opp og vere meir fleksible på enkelte reglar, til dømes rapportering av lusetal. Vi må sikre at sjømatnæringa kan drifte vidare på ein best mogleg måte i denne situasjonen.