«Oslo-sentrisk» lønnsutval skaper bråk i resten av landet: – Pinleg

Etter ønske frå partane i arbeidslivet har regjeringa sett ned eit utval som skal sjå på utfordringar for den tradisjonelle norske lønnsdanninga.

– Målet er å behalde det gode samarbeidet vi har i Noreg i dag, forklarte finansminister Trygve Slagsvold Vedum (Sp).

Bakom utnemninga syng etterverknader av koronapandemien og geopolitiske spenningar som kan svekkje oppslutninga om frontfagsmodellen.

Men før arbeidet har starta, er det strid om kven som er representert i utvalet.

Bakgrunnen er at 15 av 16 utvalsmedlemmer er frå Oslo-regionen og «har sitt daglege virke der».

Den siste medlemmen er frå Trondheim.

«Ein meir suveren dokumentasjon på Oslo-sentrismen er det vanskeleg å oppdrive», skriv Nordlys på leiarplass.

Med tilvising til Senterpartiets slagord om å «ta heile landet i bruk» karakteriserer dei samansetninga som «pinleg» for finansministeren.

«Det kan verke som Vedum etter halvtanna år i departementet har landet på at det aller meste av intelligent liv i Noreg, er konsentrert til nokre postadresser på Oslo Vest og i Bærum», ironiserer avisa.

– Vedum må kome seg ut av Oslo-bobla!

– Oslo-sentrismen er eit reelt fenomen. Du må nesten bu og arbeide i Oslo for ikkje å innsjå det, seier Harald Birkevold, som er politisk redaktør i Stavanger Aftenblad.

Han seier det «verkar slapt og umusikalsk» å setje saman eit slikt utval utan å sørgje for betre geografisk spreiing.

– Industrien på Vestlandet inkluderer det meste av norsk olje- og gassindustri, mesteparten av havbruket og ein stor del av den kraftkrevjande industrien. Eg vil tru at det her sit kompetanse som eit slikt utval ville ha nytte av, seier han.

I eit skriftleg spørsmål til finansminister Trygve Slagsvold Vedum (Sp) spør stortingsrepresentant frå Sogn og Fjordane, Alfred Bjørlo (V), kva samansetninga frå utvalet kjem av.

Han skisserer tre moglege forklaringar, og lèt det skine gjennom at ingen av dei er gode:

• Kjem det av at statsråden ikkje har leita etter kompetanse på lønnsdanning utanfor Oslo?
• At han har leita, men ikkje funne det?
• Eller at geografisk samansetning av utvalet blir vurdert som uviktig?

– Vedum må kome seg ut av Oslo-bobla! seier Bjørlo til NRK.

Han viser til at lønnsdanning er «for viktig til å bli avgjord av ein liten klikk menneske som vankar i dei same miljøa i hovudstaden».

– Her er det viktigare å få inn perspektiv og kunnskap frå heile landet.

NRK har vore i kontakt med Finansdepartementet, som ikkje vil kommentere saka før spørjetimen i Stortinget på onsdag.

– Vi må svare Stortinget før vi kan svare pressa i denne saka, seier Cecilie Skjennald, som er seniorrådgivar i kommunikasjonseininga.

Oppdatering: Onsdag ettermiddag ringde Slagsvold Vedum til NRK for å fortelje at ulike perspektiv frå ulike landsdelar er eit gode i seg sjølv, og at han vil komme med «ei tydelegare bestilling» om at framtidige utval skal ha «brei geografisk spreiing» (og kjønnsfordeling).

– Rekk det med ei oppmoding?

– Ja, det skal ikkje vere nødvendig å forskriftsfeste dette. Vi er eit land der vi snakkar godt saman.

– Sentrum-periferi er viktig for å forstå norsk politikk

Territorielle spenningar og spørsmålet om representasjon er like gamle som den norske grunnlova, og har vorte identifisert som den mest sentrale konfliktlinja i norsk politikk.

– Sentrum-periferi er ein konstant akse i historia om det moderne Noreg, og viktig for å forstå norsk politikk, seier Snorre Valen, som er redaktør i Trønderdebatt.

Han legg til:

– Då blir det desto meir uforståeleg at ikkje finansministeren sjølv plukkar dei mest lågthengande fruktene, og sørgjer for representasjon frå meir enn Oslo og Bærum når noko så sentralt som lønnsdanning skal greiast ut.

I artikkelen Landskapet under isbreen skildrar Samtiden-skribent Edvard Lysne den politiske kulturen på den vestnorske kysten som prega av «ei sjølvbergingsbasert forretningsånd og ein sterk skepsis til sentralmakt og embetsverk».

Sist laurdag spelte tidlegare Høgre-statsråd Torbjørn Røe Isaksen vidare på motsetninga mellom dei ulike landsdelane, og introduserte det grenlandske omgrepsparet «innaforr» og «nerrafor» for eit større publikum.

– «Innanfor» handlar ikkje berre om eit konkret, politisk system som ligg eit stykke unna, men om ein meir flytande elite som har både politisk, økonomisk og – kanskje viktigast – kulturell makt. Denne eliten legg premissane for den store, nasjonale samtalen, skriv han.

– Vedum har hatt bind for auga

Politisk redaktør i Nordlys, Skjalg Fjellheim, kallar lønnsutvalet ein «oppskrift på Oslo-sentrismen i konsentrert form».

– Dette føyer seg inn i rekkja over offentlege utval med tyngre og tyngd Oslo-dominans.

– Det spesielle med dette utvalet er at det er Senterpartiets eigen finansminister som har hatt bind for auga.