Kjøpte unik hardingfele frå 1861

Hardingfela har vore ute på ei nesten 160 år lang reise før den blei kjøpt av spelemann og felemakaren Ottar Kåsa.

Då hardingfela kom tilbake i Bø, var det som var eit vrak. Men nå er den på veg til å bli god som ny.

Erik Johnsen Helland (1816–1868) er rekna som den som skapte den moderne hardingfela i Norge.

Tok ein sjanse då han kjøpte fela

Presisjon er alfa og omega når ei 160 år gamal hardingfele skal bli restaurert, særleg når det er lydpinnen som blir testa, for den sit midt inne i felekassa.

– Ein tiandedels millimeter kan ha veldig mykje å seie her. Det blir ein kraftigare lyd, viss pinnen er passeleg stram. Blir den for kort, så blir det slark i systemet, og då klarar den ikkje å svare ordentleg. Viss den er for langt inn, kan det bli feil lyd. Og det same skjer om den er for langt ut.

Ottar Kåsa tok ein sjanse då han kjøpte fela for 40.000 kroner. Men potensialet er stort, for hardingfela er laga i 1861 av Erik Johnsen Helland, den mest kjende hardingfelemakaren i Noreg.

– Det var i denne perioden Erik Johnsen Helland laga dei beste hardingfelene. Han laga feler for blant anna Ole Bull, Myllarguten og Lars Fykerud. Det er kjende spelemenn for oss som driv med hardingfele.

• Ottar Kåsa er meisterspelemann
• Folkelarm-pris til Kåsa

Blir juvelen i felesamlinga

Dei siste tretti åra har fela hengt på ein vegg i Oslo. Den var eit vrak, og skadane var så store at blant anna halsen måtte bytast ut. Og ein ny hals passar jo ikkje på ei gamal fele.

– Eg må kanskje legge inn nokre småskadar her og der for at det skal sjå gamalt ut.

Men tilbake til lydpinnen.

– Det er viktig at den gir rette responsen. Den er ikkje heilt på plass, men det nærmar seg.

Sjølv om ikkje lyden er heilt på plass ennå, så har hardingfela kome heim. Og dit har den kome for å bli.

– Eg trur eg må behalde denne fela. Og ta den med ut på tur. Det blir juvelen i felesamlinga dette her.

• Kan revolusjonere hardingfela
• Tradisjonen med å lage hardingfeler i Norge kan dø ut