Lokale snøskredvarsel kan berge liv

50 observatørar landet rundt skal sjekke den lokale skredfaren for å få ned eit aukande tal omkomne av snøskred.

Bodil Ust i Statens vegvesen skal halde oppsikt med områda i Jølster.

• SJÅ: Lokalt snøskredvarsel på nett
• LES OGSÅ: Ta skredfaren på alvor

– Vi pakkar sekken, spenner på oss ski og tek spaden og utstyret med oss ut i terrenget, fortel ho.

– Komplekst fag

Blant andre Statens vegvesen og NVE samarbeider om det nye varselet. Snøskred har siste fire åra kravd kring 30 menneskeliv.

Den verste snøskredulukka i etterkrigstida er skredet som 5. mars i 1986 kravde livet til 16 soldatar i Vassdalen. 7. mars 1956 står likevel som den verste snøskreddagen, då fleire snøskred kravde livet til 21 menneske i Lofoten og Vesterålen.

• SJÅ: Den europeiske skredfareskalaen
• LES OGSÅ: Lær deg å vurdere skredfaren

– Snøskredfare er for det første eit veldig komplekst fag. I tillegg er det veldig lokalt. Ein må ut og sjå det, seier Ust.

Berg- og dalbane

Kor hjelpelause ein blir når tonnevis med snø losnar og kjem buldrande ned fjellsida i fleire hundre kilometer i timen, er noko Christina Kvamme fekk oppleve då ho og ei veninne skulle på ski ved Turtagrø i Luster for nokre år sidan.

• LES OGSÅ: Har ikkje køyrt i laussnø sidan dramatisk snøskredulukke i fjor

– Veninna framfor meg sa «faen». Så revna heile sida som eit ark under oss. Vi for nedover under snøen. Det var som ei berg- og dalbane. Det var raskt og intensivt. Du fekk eigentleg ikkje med deg kva som skjedde, fortalde ho.

Leika seg i snøen

Henning Hamnes tok skrekken etter at han og ein kamerat vart tekne av snøskred medan dei leika seg i bratte fjellsider og laussnø i Aurland i 2011.

• LES OGSÅ: Tekne av skred - takkar for livet

– Eg hadde snø i munnen og over ansiktet. Det var skikkeleg vanskeleg å få puste, men eg fekk litt luft så eg fekk ropt på kompisen. Men det kom ingen Hannes, kunne Hamnes fortelje til NRK etterpå.

Fryktar auke

Det nye varselet skal særleg hjelpe skiløparar å vurdere faren, seier seksjonssjef i NVE, Rune Engeset.

• LES OGSÅ: - Sola kan løyse ut snøskred
• LES OGSÅ: – Folk bør øke kunnskapen sin om skred

– Ein ser at det er mange snøskredulukker. Det er no 29 menneske som har gått med i snøskred dei siste fire vintrane. Vi er no i starten av denne vinteren, seier han.

– Vi trur også at folks bruk av fjellet er aukande, særleg bratt terreng. Så vi fryktar at tala kan stige utover, held Engeset fram.

Døydde før helga

På få veker har to personar omkome av snøskred i Hemsedal. Seinast før helga då ein svensk isklatrar vart teken av snøskred .

Håpet er at det nye varselet skal redde liv.

– Ja, det håpar vi heilt klart, avsluttar Ust.