Eksplosjonen i kjernekraftverket øydela ikkje berre byen Tsjernobyl, men strekte seg langt utover landegrensene, også til Norge.
Og konsekvensane må bøndene framleis leve med, mellom anna i Luster. Radioaktiviteten ligg framleis i jorda, som eit ubehageleg minne.
– Det er framleis nokre sauebuskapar som har hatt høge verdiar fram til denne tid, fortel Rune Myklatun, som er avdelingssjef i Mattilsynet i Sogn og Sunnfjord.
- Les også:
- Les også:
Må på nedfôring
FØLGJER MED: Avdelingssjef i Mattilsynet i Sogn og Sunnfjord, Rune Myklatun.
Foto: Bård Siem / NRKDei er jamleg på besøk i Skjolden og Jostedalen for å ta såkalla «levande-dyr-målingar». Om strålinga sprengjer grensa, må sauene på nedfôring.
– Då går dei på eit beite som er fritt for radioaktivitet. Etter to-fire veker går nivået ned, og då kan dei sendast på slakt, seier Myklatun.
At ein merkar det så langt vekke frå Tsjernobyl, og så lenge etterpå, kan verke utruleg.
- Les også:
– Dette har nok med lokale variasjonar og nedbørsmengde, og alt slikt som skjedde for 30 år sidan.
Svært høge verdiar i 2014
I fjor var det lite radioaktivitet å måle hos sauene, men i 2014 målte Mattilsynet dei høgaste verdiane på kring 10 år.
– Så det er tydeleg at dette varierer veldig, og spesielt i høve til kor godt soppår det er. Så det ligg framleis ein del radioaktivitet i jordsmonnet enkelte stader, seier Myklatun.
For under gode soppår et sauene mykje sopp. Der er det mykje radioaktivitet. Men sjølv om ein den dag i dag finn stråling, så er det ikkje snakk om dramatisk høge verdiar, slår Myklatun fast.
– Men grensa på levande sau er 600 becquerel, så då er det i overkant av det. Kanskje opp i 1000.
- Les også:
Myklatun reknar med dei må følgje med på sauebuskapane i fleire år framover.
–Eg skal ikkje vere heilt sikker på det, men det kjem nok til å bli målingar ein god del år framover, kanskje 10 til 20 år. Dei kan framleis ha igjen halvparten av den mengda som datt ned.
