Dál go lea geassi, ja olbmot finadit festiválain, de soaitá muhtin ribahit telefovnna billašuvvat dahje cuovkanit ja muhtin sáhttá maid ribahan telefovdna njuoskat. Jus it áiggo geavahit máŋga duháha ođđa telefovnna oastit, de sáhtát divuhit dan.

Billašuvvet vahkkoloahpaáigge

Olbmot lávejit doalvut telefovnna Jens Martin Miennai go telefovdna billašuvvá. Son máhttá olu dáid áššiid birra, ja liiko hirbmadit dáiguin hommát.

– Mii eallit dakkár servvodagas, gos eat birge veahášge telefovnna haga jos dasa geavaš mihkkege. Fertet jođánamos lágiin háhkat ođđa telefovnna, ja mun in jáhke ahte mi galgat dárbbašit álohii oastit ođđa. Buot ođđa fiehttotelefovnnaid sáhttá divuhit, muhto dat lea dieđusge oalle ollu bargu, muitala Mienna.

Jus áiggut divuhit telefovnna, de fertet diehtit justa mii lea billašuvvan das. Lea álki oaidnit go šearbma lea cuovkanan, muhto ferte de diehtit makkár šearpma heive diŋgot. Mienna lea vásihan ahte olbmot riŋgejit sutnje jearrat sáhttá go son divvut telefovnna maŋŋá vahkkoloahpa, vuossárgga dahje sotnabeaivvi.

Maid don lávet dávjjimusat divvut telefovnnas?

– De lea dieđusge dan duohken mo lea billašuvvan, muhto šearpma hui dávjá. Muhto sáhttet maid leat boalut, mat leat billašuvvan. Ja de sáhttá leat wi-fi billašuvvat, ja dan maid lea vejolaš divvut. Dalle fertet iežas mašiinna divvut ja ii prográmmaid, dadjá Mienna.

Gádjut njuoskan telefovnna

Jens Martin Mienna čilge ahte jus leat čáhcái nisttiihan telefovnna, de it galgga bidjat johtui dahje láddet. Dalle sáhttá buollit, ja de ii leat nu ollu ávki.

– Go čáhcái leat nisttihan, de sáhtát čoavdit visot osiid eret, rahpat telefovnna ja bidjat ommanii. De fertet diktit doppe leat vihttalot grádas moadde diimmu. Jus dat ii ábut, de sáhtát ligget telefovdna gitta dassážii go telefovdna dieđiha ahte dál dat gal bávkkeha jus báhkadat dan vel eanet. De fertet bidjat galmmihanskábii ja diktit doppe leat dan ovtta áiggi. Váldde dan de olggos ja divtte leat ráfis ovtta áiggi ovdalgo coahkkalat ala. Go dán leat bargan, de veaját dájuhan mašiinna jáhkkit ahte dat lea áibbas ođas, čilge Mienna.

Dáid dieđuid lea maid vejolaš ohcat neahtas, muhto Mienna dadjá ahte doppe gávdnojit duhát iešguđetlágan siiddu, maid šattat álgit lohkat jus it dieđe justa gokko sivva lea.

Leat go dus eará rávvagat mo divvut telefovnna?

– Hui olusat riŋgejit munnje ja lohket telefovdna ii rahpas dahje dat lea lássašuvvan ja nu ain. Mun vástidan ahte lea dušše doallat siste dien guokte boalu ja vuordit veahá ja de deaddilit rahpanboalu ja nu de lea visot ortnegis.

Buot sáhttá divustit

Miennas lea čielga oaivilat manne olus eai viša divuhit telefovnnaid.

– Min servodagas lea olbmuin nu olu ruhta ahte eai dárbbaš divuhit telefovnnaid dahje dihtoriid. Ovttatmanu go bártidat, de mii bálkestit daid vaikko sáhtášii divvut daid. Buot sáhttá divvut telefovnnas. Áidna lea jus mašiidna lea billašuvvan, de fertet diŋgot ođđa ja dat máksá measta seamma ollu go telefovdna, dadjá son.

Son ávžžuha olbmuid geahččalit divvut dahje divuhit telefovnnaset, muhto jus áiggut oastit ođđa, de gal sáhtát addit ovdamearkka dihti unnavieljažii dahje unnaoappážii ja de dáhttut sin divohit telefovnna, loahpahii Mienna.