Telenor: Kraftselskapa må svara for telefonsvikt etter «Dagmar»

Telenor, Netcom og Network Norway skal kunne tilby kommunikasjonstenester «med naudsynt trygging for brukarane i fred, krise og krig».

Det seier lova om elektronisk kommunikasjon (ekomlova), som omfattar dei teleselskapa som også er netteigarar i Noreg.

Dekningsdirektøren i Telenor, Bjørn Amundsen, meiner det sviktande telefonsambandet først og framst er ei straumkrise.

– Telesambandet i Noreg er basert på ein god og stabil kraftleveranse. Når straumen blir borte i fleire døgn er me korkje lovpålagde eller i stand til å tilby full teledekning. Her er det kraftselskapa som må svara for seg, seier Amundsen.

• LES OGSÅ: – Uakseptabelt at telenettet er nede i 50 timar

Kraftleverandørane lamma av teletrøbbelet

Sentrale samfunnsfunksjonar som telefondekning og straum var fleire stader nede for teljing i fleire døgn etter at Dagmar slo inn over Nordvestlandet julehelga.

Framleis manglar mange område telefondekning, og tysdag døydde ein mannleg pasient i 70-åra frå Luster i Sogn og Fjordane etter at pårørande ikkje kom gjennom til AMK-sentralen.

Konsernsjefen i Sogn og Fjordane Energi, Ole Schanke Eikum, meiner kraft- og teletrøbbelet på Nordvestlandet dei siste dagane heng tett saman, og vil ikkje ta på seg skulda før dei har fått oversikt over kva som faktisk svikta.

– Me kraftleverandørar blir også lidande når telenettet er nede. Eg måtte personleg køyra ut til ulike stasjonar for å retta opp att feil på nettet fordi fjernstyringa frå driftssentralen er levert av Telenor. Då er det klart at det tek lang tid før straumen kjem tilbake, seier konsernsjef Eikum.

Telenor og Netcom under lupa

No skal Post- og teletilsynet vurdera om dei tre teleselskapa har gjort det dei skulle utifrå sine forpliktingar overfor samfunnet, i lys av telefonproblema under og etter stormen «Dagmar».

• LES OGSÅ: Legekontor blir granska etter dødsfall under «Dagmar»

– I dette tilfellet har vêret vore heilt ekstremt. Det er likevel ikkje haldbart at så mange er utan telefondekning så lenge, seier kommunikasjonsdirektør i Post- og teletilsynet Elisabeth Sørbøe Aarsæther.

– Men me har inntrykk av at Telenor og Netcom dei siste dagane har sett inn alt dei kan av menneskelege ressursar for å få telefonsambandet på fote igjen, legg Aarsæther til.

Også justisminister Grete Faremo (Ap) gav uttrykk for bekymring då ho i dag besøkte stormherja område i Møre og Romsdal.

– Eg tykkjer det er urovekkjande når nettopp naudtelefoni er blitt viktigare og viktigare for oss. No ser me at dette gjer oss meir sårbare, så dette er viktig, sa Faremo.

Ho har bede Direktoratet for samfunnstryggleik og beredskap om ei heilheitleg evaluering av kollapsen i infrastrukturen under Dagmar.

– Umogleg med hundre prosent sikring

Telenor og Netcom skal ifølgje lova syta for at basestasjonane er i funksjon. Dei skal driva med beredskapsøvingar og vera skikka til å takla unntakssituasjonar som til dømes terroranslag, innbrot og dårleg vêr, ifølgje Teletilsynet.

Ekomlova spesifiserer likevel ikkje kva som er «naudsynt trygging». Det er det opp til teleselskapa sjølve å vurdera.

– Me vurderer beredskapen vår som god. Situasjonen etter Dagmar har vore veldig spesiell. Talet på trefall og ras er uvanleg høgt, og det har oppstått ein komplisert situasjon med skadar på både kraft- og linjesambandet, fortel dekningssjef i Netcom, Tommy S. Johansen.

Men krig og kriser er også spesielle situasjonar?

– Joda, og me vil sjølvsagt setja oss ned med både kraft- og linjeleverandørar for å sjå på korleis me saman kan optimalisera telefondekninga. Men ei hundre prosent sikring på at telefonsambandet er oppe til eikvar tid er så godt som umogleg å få til, seier Johansen.

• LES OGSÅ: Avløpssystema er ikkje rusta for ekstremvêr

Vil vurdera straumlause basestasjonar

Straumbrot er årsaka til dei aller fleste utfalla på telefonsambandet. Når straumen forsvinn, som basestasjonane er avhengige av, er ikkje Telenor og Netcom pålagde å ha ei naudløysing.

– Moglegheitene for å kunne halda basestasjonane oppe utan straum blir garantert eit tema hjå Teletilsynet etter Dagmar, opplyser kommunikasjonsdirektøren i tilsynet.

Både Telenor og Netcom vurderer dette som urealistisk å få til.

– Det vil kosta milliardar og gå kraftig ut over miljøet. Teknisk sett er det nesten ikkje gjennomførbart, fordi me må over frå mindre batteribankar til dieselaggregat på fleire tonn som skal plasserast og driftast ved over 10 000 basestasjonar, fortel dekningsdirektør Amundsen i Telenor.

• SJÅ BILETE: Ekstremværet Dagmars herjinger

– Samfunnet har høge forventningar

Aarsæther i Teletilsynet påpeikar at oppetida til Telenor og Netcom er på heile 99 prosent, uavhengig av periodar med dårleg vêr.

– Samfunnet sine forventningar til elektroniske kommunikasjonsmoglegheiter er i dag svært høge. Me må tola at me unntaksvis ikkje kan kommunisera via telenettet på vanleg måte, men me kan ikkje tola at folk døyr som følgje av manglande dekning, fortel Aarsæther.

Den endelege evalueringsrapporten til Teletilsynet vil bli overlevert Samferdselsdepartementet. Det er uvisst kva tid rapporten er ferdig.

– Spørsmålet er om me no har kome til eit punkt der me har sikra oss så godt som råd er, eller om me kan gjera meir og kven som eventuelt skal betala for det, legg Aarsæther til.