Fortvila etter nytt hærverk: – Dette er skjøre greier

I juni rissa ein britisk turist namnet på kjærasten sin inn i det historiske amfiteateret Colosseum i Roma.

Tidlegare i juli hadde nokon rissa inn ein penis ved dei 6000 år gamle helleristningane i Ausevik i Kinn.

Og no har også helleristingar på Leiknes i Nordland blitt teikna på.

Det er andre år på rad at dei 9000 år gamle helleristningane blir utsette for hærverk.

– Vi blir så fortvila. Dette er skjøre greier. Vi prøvar så godt vi kan å passe på, men det er avgrensa kva for moglegheiter vi har til å kontrollere ferdselen, seier arkeolog i Nordland fylkeskommune, Trine Johnson.

Det var sist torsdag ho og ein kollega oppdaga teikninga, då dei var på staden for å setje opp eit mellombels skilt på parkeringsplassen.

– Eg håpar ikkje at det er permanente skadar, men teikningane vil nok synast i mi levetid iallfall.

Johnson trur det er ungdommar som har vore på ferde, men understrekar at ho ikkje veit nøyaktig kven som har gjort det.

Fylkeskommunen kjem likevel til å melde hærverket til politiet.

Ikkje første gong

Det er heller ikkje første gong helleristningane nord i Nordland er utsette for hærverk.

– I fjor var det mykje typiske ungdomsytringar i bileta, seier Johnson.

Dei siste fire åra har det vore tre episodar med hærverk på akkurat dette feltet, ifølge arkeologen.

– Dette er noko av det flottaste Nordland har av gamal kunst. Det er klart at det er fortvilande å ikkje klare å få bukt på dette.

Det er også fleire skilt på vegen opp til helleristingane som seier at ein ikkje skal etterlate seg spor.

– Det er så mange åtvaringar på veg opp at dei bør få det med seg.

Aukande trend

Seniorforskar og arkeolog i Nordområdeavdelinga ved Norsk institutt for kulturminneforsking i Tromsø, Jan Magne Gjerde, seier at slik øydelegging av bergkunst er ein aukande trend.

– Det har blitt meir og meir hærverk dei siste åra. Det er ei utfordring at folk ikkje klarer å slutte med det. Det er ein aukande trend både i Noreg og internasjonalt, seier Gjerde.

Her viser han til namnerissinga i Italia, og seier han har kollegaer frå Australia, Sør-Afrika og USA som ser at dette skjer med jamne mellomrom.

– Men vi ser mykje av det i Noreg.

Gjerde reknar med at det blir rissa noko i nærleiken av eller på bergkunst mellom ti til 20 gangar i året her til lands.

– Kvifor gjer folk dette?

– I hovudsak trur eg det er tankelause, at folk ikkje skjønar at dette kan øydelegge eit kulturminne for alltid.

Vil setje opp overvakingskamera

Forskaren syns det er bra at slike øydeleggingar blir meldt til politiet, men han ønskjer at slik vandalisme blir teke meir seriøst.

– Det her er kulturminnekriminalitet, og slikt hærverk blir ikkje teke seriøst nok, seier Gjerde.

Tilbake i Nordland trur arkeolog Trine Johnson at ho må ty til overvakingskamera for å få bukt på dette.

– Det er litt trist. Vi vil jo ha minst mogleg forstyrringar rundt helleristningane slik at folk for ei oppleving av korleis det var å vere der den gangen, avsluttar ho.