Pandemien har vart i to år. Difor har Noreg no fleire hundretusen av russ som går ut av grunnskulen utan å ha tatt ein einaste skuleeksamen.
I dag kunngjorde kunnskapsminister Tonje Brenna (Ap) at skriftlege og munnlege eksamenar i ungdomsskule og vidaregåande skule til våren blir avlyst.
Som i 2020 og 2021 er det koronapandemien som er årsaka.
Men rett før pandemien fekk Noreg ny læreplan.
Fokuset i undervisninga har gått bort frå resultat. Det handlar om å lære av alt ein gjer.
No meiner Elevorganisasjonen det er på tide å sjå på om eksamen er utdatert. Det er Utdanningsforbundet samd med dei i.
Delte meiningar
På Aust-Lofoten vidaregåande skule er det delte meiningar om å gravleggje den tradisjonelle skuleeksamenen.
Dette er eit stort diskusjonstema i russekulla i landet. Særleg på sosiale medium.
Dette svarte fire elevar ved Aust-Lofoten vidaregåande skule då NRK spurte kva dei trur om å skrote eksamen:
Helene Solem
– Eg synest det er bra. Eg synest standpunktkarakterane har så mykje meir å seie enn ein eventuell eksamen. Også er det tilfeldig kva ein blir trekt ut til.
– Eg trur vi lærer betre av munnlege framlegg og eksamen. Eg trur det blir fint.
Erlend Meløy-Antonsen
– Eg veit ikkje om eg synest eksamen er så bra, men det kan bli eksamenar seinare i livet. Det er lurt å øve på det, og ikkje berre på eksamen, seier russepresident Erlend Antonsen-Meløy.
– Det blir deilig å feire russetid utan eksamensstresset.
Paula Mietzner
– Det er sjølvsagt litt stressande å tenkje på at vi går ut i studieløpet utan å ha noko erfaring, men eg veit at mange har ei negativ oppleving av eksamen generelt sett uavhengig av koronapandemien.
Ho meier dei kan førebu seg på den tradisjonelle skuleeksamenen til dømes med å ha ein prøveeksamen, og at den karakteren ikkje treng å stå på vitnemålet.
Jonas Aspdal Jacobsen
– Eg likar veldig godt eksamen, sjølv om det er stress og vanskeleg er det det siste steget for å gjere det godt i eit fag, seier Jonas Aspedal Jacobsen.
Han synest det er spennande å vere ein person som ikkje har hatt eksamen i eit einaste fag. Likevel er det ein liten del av han som har lyst på eksamen.
Ei løysing meiner han kan vere at tentamenar og andre prøver gjennom året kan bety meir.
– Eksamen er utdatert
Til no har Elevorganisasjonen vore mest opptatt av at ein må avlyse eksamen fordi ein slik sluttvurdering kan blir urettferdig etter ein lang pandemi.
Men Elevorganisasjonen har sidan 60-talet meint at eksamen er utdatert.
I 2020 kom læreplanfornyinga. Då gjekk undervisninga frå å vere resultatorientert til å bli prosessorientert. Læringa var viktigare enn sjølv resultata.
No meiner Elevorganisasjonen at det er tid for at også vurderinga skal skje for læringa si skuld.
Det fortel Edvard Botterli Udnæs, leiar i Elevorganisasjonen.
– Men vil ikkje det gjere elevar og studentar mindre førebudd på høgare utdanning?
– Eksamensformene i høgare utdanning varierer veldig. Ein møter mange ulike vurderingsformer. Alle er ikkje like den skuleeksamenen vi har hatt til i dag, seier leiaren for Elevorganisasjonen.
I tillegg peikar han på at det ikkje er alle elevar frå vidaregåande skule som skal vidare i høgare utdanning.
På tide med ein grundig diskusjon
Therese Thyness Fagerhaug, leiar i Utdanningsforbundet i Oslo seier dei meiner det er på tide å vurdere om den tradisjonelle skuleeksamenen er naudsynt.
Leiaren for utdanningsforbundet i Oslo, Therese Thyness Fagerhaug, seier ho ikkje kan førespegle korleis ein framtidig eksamensform kan sjå ut før lærarar, utdanningsdirektorat og elevar har diskutert dette.
Foto: Utdanningsforbundet / Rune Hammerstad fotorune.comHo er samd med Elevorganisasjonen i at det er viktig å også sjå på vurderingsforma når undervisninga er endra.
– Vi har lenge sagt at ein må jobbe med eksamensforma og sjå kva konsekvensar læreplanen får for vurderingsformene, seier Fagerhaug.
Likevel meiner ho at skuleeksamen slik den har vore i alle år utfyller standpunktvurderinga.
– Standpunktvurderinga er breiare, men eksamensvurderinga er oppgåver som er felles for heile landet med utgangspunkt for læreplanen som er felles. I tillegg er det uavhengige sensorar, seier ho.
No meiner ho at ein trenger ein grundig diskusjon på om eksamen også skal vere ein del av læringa eller om det berre skal vise elevanes nivå til opptak i vidare studiar.
Utdanningsdirektoratet: – Vil prøve nye former
Det sa dei både på grunn av pandemien som gjer at det er vanskeleg å få likt vurderingsgrunnlag, men òg på grunnlag av elevanes motivasjon og trivsel.
Likevel seier avdelingsdirektør i Utdanningsdirektoratet, Per Kristian Larsen-Evjen, til NRK at det ikkje er snakk om å stoppe eksamen som system.
– Vi er samde i at vi treng å gjere oss erfaringar med nye former for eksamen som kan vere betre eigna til å prøve kompetansen til elevane i skulen i framtida, seier Larsen-Evjen.
Difor vil dei i åra som kjem prøve ut nye eksamensformer og forske meir på eksamen.
– Dette vil vi gjere saman med elevar, lærarar og organisasjonane, seier avdelingsdirektøren.
– Eksamen er ein viktig del av sluttvurderinga, men det er viktig at han blir fornya og oppdatert i takt med skulen og samfunnet rundt oss.
Kunnskapsminister Tonje Brenna, seier dei ikkje har planar om å slutte med eksamen.
Foto: Tore Linvollen / NRKKunnskapsminister Tonje Brenna fortel at dei vil møte fylkeskommune og organisasjonane i skulesektoren for å få deira innspel. Men ho har ingen planar om å skrote eksamen for godt.
– Vi har ingen planar om å slutte med eksamen på permanent basis, seier Brenna.
