Skifta straumselskap i protest mot vindkraft

Nysteikte rundstykke høyrer med når sommardagen startar i Ramstaddalen på Sunnmøre. Straumen som må til, er ikkje lenger levert av det lokale selskapet Tafjord kraft. I alle år var ho trufast kunde. For første gong har ho snudd dei ryggen og bytta selskap.

– Eg vil ikkje støtte kraftselskap som er involvert i vindkraft, som raserer naturen og drep fuglar, seier Bjørnevik.

Straumselskapet hennar har hamna på ei verstingliste, utarbeidd av vindkraftmotstandarar. Då tannpleiaren oppdaga det, fann ho ein måte å vise sin protest på.

Hundrevis har skifta

Og ho er ikkje den einaste. Fleire hundre vindkraftmotstandarar over heile landet har deltatt i den stille aksjonen den siste tida.

Vindkraftmotstandar Irene Njå-Gjellestad frå Rogaland hadde ideen til ei liste som rangerer kraftselskapa over heile landet. Her kan folk enkelt sjekke om deira lokale kraftselskap er involvert i vindkraft. Lista er delt inn i A-, B-, C- og D-lag. A er best og har ifølgje Njå-Gjellestad ikkje noko med vindkraft å gjere. Kategori D er selskap som skal vere involvert i vindkraftindustrien.

– Dette handlar om forbrukarmakt. Etter vår meining øydelegg vindindustrien store areal og natur i Noreg, seier Njå-Gjellestad. Dei ser på kraftselskapa sine aksjar, eigarskap, og om om selskapa er direkte eller indirekte involvert i vindkraftutbygging.

–Urettferdig

Tafjord Kraft, som har base i Ålesund, har hamna i verstingkategorien og oppgir at dei den siste tida mista om lag 100 straumkundar. Det er ein kundeflukt som sjølv eit selskap med 40.000 kundar registrerer. Dei likar ikkje denne rangeringa.

– Det opplevast ikkje rettferdig sidan vi ikkje har planar om vindkraftutbygging, seier John Halsa i Tafjord. Straumselskapet eig 15 prosent av aksjane i havvindprosjektet Havsul.

Halsa forstår at straumbytet er ein måte å vise motstand på, men han meiner det rammar fleire bedrifter som ikkje driv med vindkraft.

– Det er litt urettferdig, seier Halsa.

Forstår tankegangen

Professor Asgeir Tomasgard ved NTNU har fått med seg rangeringa av straumselskapa. Dersom folk trur at dei får reinare straum ved å byte frå eit selskap til eit anna, tar dei feil, meiner han.

– Eg skjøner korleis folk tenker når dei ikkje vil kjøpe straum frå vindkraftprodusentar, men det er ikkje slik marknaden fungerer, seier Tomasgard.

Sjølv om du byter straumleverandør, kan straumen du får i stikkontakten vere produsert av vindkraft. Eller kolkraft og atomkraft. Grunnen er at all straum som blir produsert blir selt inn til ein felles marknadsplass i Europa.

Professoren meiner likevel at det gir signaleffekt når mange kundar skifter straumleverandør.

Kundane strøymer til

Stranda Energi på Sunnmøre er eitt av fem straumselskap som er på A-lista, og som dermed ikkje er involvert i vindkraft. Dei har fått vel 200 nye kundar på kort tid. Ola Raknes er dagleg leiar i selskapet og han seier dette er heilt uvanleg.

– Det er svært hyggeleg at folk viser så stort engasjement mot vindkraftutbygginga, seier Raknes. Det var avisa Sunnmøringen som først omtala dette.

Også Ustekveikja energi, som har base på Geilo, har merka pågangen etter å ha blitt «godkjende» av vindkraftmotstandarane. Men dei opplever rangeringa som eit dilemma.

– Vi vil ikkje bruke dette for å verve nye kundar. Det er ureieleg. Det er vanskeleg å seie kvar straumen faktisk kjem frå, seier administrerande direktør Jan Olav Helle Trillhus.

Håper straumselskapa tenker seg om

På Sunnmøre håper Marte-Lise Bjørnevik at hennar straumbyte skal få det gamle kraftselskapet hennar til å tenkje. For henne er det ikkje aktuelt å møte opp på demonstrasjonar mot vindkraft, men å byte straumselskap er ein måte å markere synet sitt. Firebarnsmora forstår at straumen ho no får med den nye leverandøren er den same som den gamle. Ho trur likevel handlinga har effekt.

– Då støttar eg i alle fall ikkje selskapet som driv med vindkraft. Eg håper dei tenker seg om, seier Bjørnevik.