|
|
|
|
|
|
|
|
|
Leksikonredaktør:
Nettansvarleg:
Distriktsredaktør:
Copyright:
NRK Sogn og Fjordane
|
|
| |
Historia i Høyanger: Vadheim og vonbrotaVadheim vart eit leiande handelsenter, trafikknutepunkt og industribygd kring 1900. Men det kunne blitt mykje meir dersom også andre utviklingsplanar hadde vorte realiserte:
Kring 1900 var det ikkje berre Edgar Allen Ashcroft som sikra seg fallrettar kring Vadheimsfjorden.
Publisert 19.10.2001 13:35. Oppdatert 20.11.2001 11:43.På austsida hadde fossespekulantar kjøpt dei viktigaste fossefalla i 1899. Ei tid var det aktuelt å utnytte fossekrafta til storindustri på Hovland i Vadheim, men i staden vart elvane demde av og regulerte over til Høyanger. Kraftstasjonane der gav grunnlaget for aluminiumsverket i 1917.
Kring første verdskrig låg det føre store planar om jernbaneferge Flåm-Vadheim og jernbaneliner nordover til Trondheim. På den vide øyra ved Vadheimsfjorden vart det sett av plass til stor jernbanehamn; Vadheim jernbaneterminal. Der ifrå skulle toga gå nordover gjennom ein tunnel mot Ytredalen og Sande.
Ei anna jernbaneline skulle verte ei vestlandsk stamjernbane frå Bergen til Trondheim, med jernbanehamner i Tredal på sørsida og Vadheim på nordsida for kryssing av Sognefjorden. Lina gjekk på folkemunne for " Trædals-lina" etter den største agitatoren for prosjektet, stortingsmann Lasse Trædal. Utviklinga av bilismen på 1920-talet sette bom for jernbaneeventyret både i Vadheim og elles i fylket.
SE OGSÅ
|
|
|
Finn fram i Fylkesleksikonet!
|
|
| |
|
|
SOGN OG FJORDANE FYLKE, TEMASIDER
|
|
|
|
Den første kongen i Noreg, Harald Hårfagre, var sogning. Han vaks opp på Husabø på Leikanger, der mora kom frå.
Les meir om kong Harald Hårfagre og landsamlinga og om slekta hans i Sogn.
| | |
|
Den 23. juli 1810 gjekk to engelske krigsskip til åtak på ei lita, norsk flåteavdeling ved øya Silda sør for Stad og tok det norske mannskapet til fange. Dagen før hadde engelskmennene herja i Ervik-bygda på Stad. Kvifor gjekk den mektige engelske marinen til åtak på skrøpelege, norske kanonjollar i Ytre Nordfjord?
| | |
|
Då den første dampdrivne fiskebåten, ”Activ”, gjekk ut frå Ålesund i 1885, innvarsla det ein ny epoke for norske fiskeri: Havfisket. Dei store skipa gjorde det mogeleg å utnytte fiskeressurane langt til havs. Kring 1910 hadde Sogn og Fjordane 20 slike store fiskedampskip. Fleire av dei vart brukte i aktivt fiske heilt fram på 1960-talet.
| | |
|
Frå 1920-talet og fram til like etter krigen fekk Sogn og Fjordane i alt 623 nye gardsbruk. Selskapet Ny Jord spela ein aktiv rolle i nydyrkingsarbeidet i mellomkrigskrigtida, og særleg merka Jølster seg ut som den store nydyrkingskommunen med 57 nye bruk.
| |
|
I mellomalderen låg det ei kyrkje på Utvær. Utvær ligg åtte km vestanfor dei andre øyane i Solund, og er det vestlegaste punktet i Noreg som har vore busett. Kvifor vart det bygd eit gudshus bokstaveleg tala midt ute i havet?
| |
|
Sjalusi er diverre eit klassisk drapsmotiv. Slik var det også for tenestejenta Sigrid i Vetlefjorden ein gong på 1600-talet då ho la sin elsk på husbonden på garden. Men for å kapre han måtte ho få kona av vegen, og til det trengde ho hjelp.
| |
|
Ingen fylke i landet hadde så få medlemmer av Quislings Nasjonal Samling som Sogn og Fjordane. Berre 396 fjordingar og sogningar var medlemmer i NS under 2. verdskrig, og mange av desse var innflyttarar og unge jenter som hadde kontakt med tyskarane. Fleire kystkommunar var så godt som frie for NS-folk.
| | |
|
I 1763 vart Joachim de Knagenhjelm utnemnd til den første amtmannen i Sogn og Fjordane. Det første han gjorde, var å flytte heim til mor på Kaupanger hovedgård. Men berre åtte år seinare vart Knagenhjelm nærmast tvangsflytta til Nord-Noreg. Kvifor?
| |
|
|
|
|
|
|
Tips andre om denne saken
Utskriftsvennlig versjon
