Fraktar skituristar til fjells med tråkkemaskin – naturvernarar reagerer

– Dette er krydder til reiselivstilbodet, seier Atle Hovi.

Han er administrerande direktør ved Beitostølen Resort som driv alpinanlegget i Raudalen i Vang i Valdres.

Der har dei i vinter utvikla og testa ut aktiviteten «Catskiing».

Catskiing går ut på at skituristar ved hjelp av motoriserte køyretøy, som til dømes beltevogn, snøskuter eller tråkkemaskin, blir frakta opp på fjellet.

Poenget er å kunne køyre på ski i fjellterreng utan å måtte gå opp for eigen maskin.

Prøveprosjekt

Ifølgje lova om motorferdsel i utmark, er aktiviteten eigentleg ikkje lov, men for nokre år sidan sette regjeringa i gang eit prøveprosjekt for å la nokre få kommunar tillate aktiviteten.

I alt seks kommunar fekk grønt lys, men det er berre to av desse kommunane som faktisk tilbyr catskiing i dag – Vang og Stryn.

Ved to destinasjonar i Vang, Raudalen og Filefjell, har dei testa aktiviteten.

– Det er ei fantastisk oppleving, meiner Hovi.

I påska gjekk den fyrste turen til toppen av Slettefjellet med kundar.

Kenneth Hjertum var ein av dei som vart dratt opp til toppen, 1315 meter over havet, av tråkkemaskina.

– Dette var ei kjempefin oppleving. Vi har fått sjå mykje av fjellet, seier han.

Han går mykje på topptur, og er samd med Hovi i at catskiing er eit krydder til tilbodet.

– Catskiing kjem ikkje til å erstatte toppturen, det er heilt klart. Dette er litt enklare, og det gjer kanskje toppturen meir tilgjengeleg for folk flest. Det er fint, seier han.

«Tivolifaktor»

Truls Gulowsen, leiar i Naturvernforbundet, meiner «catskiing» er noko reiselivet i Noreg ikkje treng.

– Det er veldig mange tråkkemaskiner og løypemaskiner som går i fjellet uansett. Om ein vil haike med dei, så gjer gjerne det, men å drive turisttrafikk opp på fjellet med løypemaskiner er både ei forureina og forstyrrande verksemd, seier Gulowsen.

Han håpar det blir med prøveprosjektet. Prøveperioden er ut 2024.

– Det verkar som ein del av reiselivet tenker at ein skal drive reiseliv på norsk natur med mest mogleg tivolifaktor.

– Mi oppfordring er å vise naturen slik den er og legge til rette for at folk kan ferdast trygt, seier han.

Han omtalar «catskiing» som latskap, og anbefaler folk til å vere skikkeleg på tur, når ein fyrst skal på tur.

– Ein får ei betre naturoppleving av å gå sjølv, enn å stå i eksosen på ein beltebil, meiner han.

Opptekne av berekraft

Hovi er tydeleg på at roa og stilla i fjellet er viktig for reiselivet på Beitostølen.

– Det er det vi lever av. Eg også set spørsmålsteikn ved om det er dette vi skal satse på, men sidan vi har fått lov til å teste det, så gjer vi det.

I 2022 gjennomførte Menon Economics i samarbeid med Norsk institutt for naturforsking ei evaluering av prøveperioden med catskiing så langt.

Dei kan ikkje seie at det er fleire fordelar enn ulemper ved aktiviteten. I rapporten blir det trekt fram at catskiing kan ha negative verknader for både friluftsliv, naturmangfald og reindrift.

Slik situasjonen er no, ser ikkje Hovi at catskiing som noko reiselivet på Beitostølen og Vang treng.

– Nei, det er ikkje noko vi må ha, men det er totaltilbodet, og endå ei ny oppleving.