Hoppstjerna «forska» på eigen kropp – funna kan forandre karrieren

I februar stod ei tårevåt Silje Opseth framfor NRK sitt kamera. Etter ein sesong med store sportslege svingingar, hadde også VM vorte ein fiasko for landslagsutøvaren.

Openhjarta fortalde ho om bekmørke tankar. Kjenslene sat utanpå kroppen. Ho kjende ikkje at ho var verd noko som helst.

Opseth hadde lyst til å avslutte sesongen, men samtidig trigga tungsinnet ei nysgjerrigheit i henne:

– Kvifor var dei negative kjenslene så sterke hos ho?

Hobbyforskingsprosjektet «Silje Opseth» vart sett i verk. Gjennom to år har ho logga menstruasjonssyklusen, og no har ho også studert han opp mot eigne resultat i hoppbakken.

– Det var interessant, for det var ein ganske tydeleg trend på kvar eg var i syklusen og kvar resultata duppa, fortel ho til NRK.

– Frustrert, irritert og lei meg

Det tek oss tilbake til VM. Opseth fann ikkje fram til sitt vande nivå og vart vraka til alle konkurransar.

Truleg ikkje tilfeldig, viser utøvaren sine eigne undersøkingar.

– Då var eg på ein dårleg stad i syklusen. Eg trur hormona speler meg dårleg i enkelte delar av syklusen. Eg blir veldig sjølvkritisk, klarer ikkje å tenkje så veldig rasjonelt. Det er noko eg vil øve på og bruke til min fordel i tida framover, fortel 24-åringen.

Syklusen kan ho ikkje gjere noko med. Men ei auka forståing for korleis ho sjølv fungerer frå naturen si side, håpar ho kan bli eit vendepunkt i eigen karriere.

– Når eg er i ein dårleg periode, er det mykje lettare å kunne fortelje seg sjølv at det er heilt naturleg. Det er berre hormona som tullar til ting for meg. Då er det lettare å komme seg gjennom det. Tidlegare har eg berre stått og stanga, og ikkje skjønt nokon ting. Berre vore frustrert, irritert og lei meg, fortel Opseth.

Forskar: – Smart av Silje

– Eg trur det er veldig smart av Silje, og eigentleg noko alle idrettsjenter burde gjere. Å få ei forståing av korleis menstruasjonssyklusen påverkar korleis du har det og korleis det fungerer på trening.

Det seier tidlegare orienteringsløpar Hanne Staff. Ho er ein del av forskingsprosjektet FENDURA, som skal finne ut korleis hormonelle og kvinnespesifikke aspekt påverkar trening og prestasjon blant kvinner.

Ifølgje Staff har idrettsforskinga tidlegare dreidd seg om menn og såg vorte overført til kvinner. Derfor finst det hol i forskinga rundt korleis menstruasjon påverkar idrettsprestasjonar.

– Forskinga har ikkje eit eintydig svar enno, men tilrådinga frå mange forskarar går nettopp på det – at ein kartlegg eigen syklus og korleis han påverkar seg sjølv, seier ho.

Blir hylla for openheita

Opseth har hatt tett dialog med fagpersonar frå Olympiatoppen og støtteapparatet til landslaget gjennom prosjektet.

Opseth meiner det er viktig at trenarane forstår korleis ho fungerer, slik at dei har ei felles forståing for når kroppen og hovudet hennar ikkje speler heilt på lag.

Ho blir hylla for openheita – både i media og internt i laget.

– Eg blir stolt. Silje har vorte ein tryggare og tryggare person, og trivst betre i sitt eige liv. Det at ho tør å gå ut og vere open om sånne ting, tyder på at ho kjenner seg trygg i si eiga verd. Vi veit at utøvarar som presterer over tid, er dei som også har dei fint utanfor hoppbakken, seier landslagstrenar Christian Meyer.

Staff fortel at det er mykje meir openheit rundt menstruasjon i idretten no enn før, men at ein framleis har ein veg å gå.

– Eg trur at det framleis i dag er mange som ikkje snakkar med trenaren sin om menstruasjon og desse kvinnespesifikke sidene, seier ho.

– Merksemda gjer at terskelen for å snakke om det blir lågare. Det er viktig at ein tek jentene på alvor, og er nysgjerrig på korleis ein kan leggje til rette for dei, legg forskaren til.

Meyer meiner at Opseth tek periodisering til eit nytt nivå, og har trua på at prosjektet kan gi resultat i hoppbakken. Meyer har merka at humøret hennar kan svinge, og er stor tilhengjar av korleis ho går systematisk til verks for å finne ut kvifor.

– Det er kjempeinteressant – og det er kreativt. Eg diggar at utøvarane er så ivrige og nysgjerrige, seier Meyer.

Slik kan prosjektet hjelpe

Sjølv om Opseth har vorte klokare på korleis kroppen og hovudet fungerer, er hobbyprosjektet langt frå over. No skal hopparen bruke kunnskapen inn i treningane og konkurransane som kjem.

– Vi kvinner har ein syklus som gjer at vi i enkelte periodar bør ta det litt meir med ro, og så kan vi køyre litt meir på i andre periodar. Eg trur det er lønnsamt å leggje opp livet og treninga etter det. Eg har merka det sjølv, at viss eg trykkjer på for hardt for lenge, blir eg sjuk. Det er ikkje uvanleg at eg er sjuk når eg er på mitt dårlegaste, for då er immunforsvaret svekt, seier Opseth.

– Eg kan trykkje til meir på styrke og uthald i enkelte periodar, og så treng eg meir kvile i andre, legg ho til.