Ungdom er dårlegast på nettvett

– Etter å ha opplevd diverse ting, så har eg forstått at det er mange foreldre som ikkje veit i det heile tatt kva barna driv med på nett.

Stella Stenman (14) opplevde så mykje dårleg at ho melde det til politiet. Ho trur at mange ikkje er klar over at enkelte handlingar på nett faktisk er ulovleg.

– Eg har meldt folk til politiet. Det har kome som eit stort sjokk både hjå dei det gjeld og foreldra. Dei er ikkje klar over at det er ein konsekvens.

Saman med Sophie Spetalen (13), Isa Ågren (13) og Charles Levine (13) går Stella Stenman på Majorstuen skole i Oslo. Dei er ikkje overraska over at ungdom ikkje er så gode på nettvett.

– Vaksne veit at det kan vera folk som gjer galne ting på nett, som vi barn kanskje ikkje veit, seier Charles Levine.

Tar større risiko

Ein ny rapport om ungdom og digital sikkerheitskultur frå Norsk senter for informasjonssikring (NorSIS) stadfestar det dei fire elevane skildrar. I rapporten går det fram at ungdom i stor grad er overlatne til seg sjølve når det gjeld å lære om informasjonssikkerheit.

– Utpressing, identitetstjuveri, mobbing, hacking og hets, det er ting som i særleg grad rammar ungdom, fortel Bjarte Malmedal i NorSIS.

Han fortel at sikkerheitspraksisen som ungdom har på nett, er dårlegare enn i resten av befolkninga. Ungdom tar også større risiko på nett.

– Måten dei oppfattar risiko på og måten dei lærer på er annleis. Det er eit komplekst bilde der ungdom kjem ganske dårleg ut.

Må inn i skulen

Dei fire klassekameratane på Majorstuen skole ynskjer meir undervisning i nettvett på skulen. Isa Ågren fortel at dei har lært litt om det tidlegare, men at undervisninga stoppa om lag i femte klasse.

– Eg trur kanskje ungdomen føler seg for trygg på internett, seier Sophie Spetalen.

Stella Stenman trur at det blir tatt for gitt at ungdom har mykje kunnskap om nettvett fordi dei er fødde inn i nettalderen.

Bjarte Malmedal i NorSIS peiker på at ungdom ikkje har nokon medfødt evne til å avgjera kva som er trygt og utrygt på nett, og han etterlyser også meir undervisning i skulen.

– Nå er vi midt i ein digital transformasjon av det norske samfunnet. Vi er nøydde til å sørgje for at ungdom er i stand til å bli trygge digitale innbyggjarar.

Kostar samfunnet milliardar kvart år

Dårleg digital sikkerheit er eit samfunnsproblem som kostar samfunnet store summar kvart år. Mørketallsundersøkelsen frå Næringslivets sikkerhetsråd frå 2014 viser at Noreg tapar cirka 19 milliardar kroner i året på grunn av datakriminalitet.

– Digitaliseringa i samfunnet skal også gje oss ein betydeleg gevinst. Når folk blir utsette for datakriminalitet og blir redde for å bruke digitale tenester så både tapar vi pengar, og vi greier ikkje å hente inn den gevinsten som digitaliseringa gir oss, seier Malmedal.