Istanbuls ordførar pågripen: – Vi har ikkje demokrati lenger

Nordmenn blir bedt om å halde seg unna demonstrasjonar i Tyrkia, melder NTB.

– Norske borgarar blir oppfordra til å utvise aktsemd og unngå store folkesamlingar, skriv Utanriksdepartementet (UD) i ei melding til nordmenn i Tyrkia.

Dei oppfordrar òg til å ikkje leggje ut bilete og video frå demonstrasjonar i sosiale medium.

– Det er demonstrasjonar fleire stader i Istanbul, og konfrontasjon mellom politi og demonstrantar kan førekomme. Det kan ikkje utelukkast demonstrasjonar også i andre deler av Tyrkia den nærmaste tida, skriv UD.

Ordføraren i Istanbul i Tyrkia, Ekrem Imamoglu, blei onsdag pågripen og skulda for korrupsjon.

– Vi står framfor eit stort tyranni, men eg vil at de skal vite at eg ikkje gir opp. Eg er glad i dykk alle. Eg legg skjebnen min i nasjonens hender, seier Imamoglu i ein video filma før pågripinga.

Nyheitsbyrået siterer TV-kanalen CNNTurk på at Imamoglu også er skulda for å leie ein kriminell organisasjon, mutingar og for å hjelpe terrororganisasjonar.

– Dette er eit svært stort slag mot det tyrkiske demokratiet, som opplever tilbakegang når ein arresterer ordføraren i ein by med 16 millionar innbyggarar, seier Pinar Tank, seniorforskar ved Fredsforskingsinstituttet (Prio).

– Vi har ikkje demokrati lenger

NRK har snakka med fleire tyrkarar i Istanbul.

Ein av dei er 25 år gamle Furkan. Han følger nyheitene på ein TV-skjerm på veggen medan han fått klippa håret.

– Imamoglu kan få landet på rett kurs, mens Erdogan er eit stort problem for Tyrkia, seier Furkan.

– Kva trur du vil skje i Tyrkia no?

– Eg veit ikkje. Alt kan skje, men eg trur ikkje dei neste dagane vil bli bra for oss, seier han.

Også Ünder er kritisk til pågripinga av Imamoglu.

– Eg likar Imamoglu, men det finst ikkje noko rettferdig rettssystem i dette landet. Å bli arrestert på denne måten er i strid med lova. Dei set opp hindringar for at Imamoglu ikkje skal bli president, seier han.

Fleire av dei NRK snakka med tør ikkje å oppgi sitt fulle namn i frykt for straffeforfølging frå styresmaktene. Ein av dei er «Perlin» som jobbar som journalist for eit kunstmagasin i Tyrkia.

– Det er heilt forferdeleg. Det kjennest ut som ein Sultan kontrollerer alt utan nokon form for demokrati. Vi har ikkje demokrati lenger, og kan ikkje lenger snakke om at vi er eit demokrati, seier ho.

Styresmaktene har stengt vegar rundt Istanbul og gjort demonstrasjonar ulovleg i fire dagar. Men mange har allereie begynt å ta til gatene for å demonstrere.

Imamoglu blir rekna for å vere president Recep Tayyip Erdogans viktigaste politiske motstandar.

– Han blir sett på som ein trugsel fordi han vann to svært viktige val og har kontroll over den største byen i Tyrkia, Istanbul. I tillegg har han sjarm og karisma. Folk liker han godt, seier Prio-forskar Pinar Tank.

Meiner det er eit kuppforsøk

Europarådet, som Tyrkia er medlem av, fordømmer pågripinga av Imamoglu. Det melder Reuters.

Human Rights Watch ber om at Imamoglu blir sloppen laus med det same, og seier at skuldingane mot han er politisk motiverte.

NetBlocks Internet Monitor rapporterer at Tyrkia har avgrensa tilgangen til fleire sosiale medium etter pågripinga.

Imamoglu seier at over hundre politikonstablar møtte opp ved bustaden hans onsdag morgon. Ifølge fleire nyheitsbyrå er han no på plass hos politiets hovudkvarter.

– Vi står overfor eit kuppforsøk mot vår neste president, skriv Özgür Özel, som er partiets partileiar, på X.

– Har svært sterk støtte

Prio-forskar Pinar Tank seier det er vanskeleg å kalle dette eit kupp, fordi Imamoglu førebels ikkje sit ved makta.

– Men han var borgarmeister i Istanbul, så på den måten kan det seiast å vere eit kupp mot folket i Istanbul, seier ho.

Imamoglu og partiet hans Det republikanske folkepartiet vann lokalvalet i Istanbul i 2019, etter at partiet AKP hadde styrt byen i 25 år.

– Det var ein stor siger for dei, og dei vann igjen i 2024, seier Tank.

Ho peiker på at Imamoglu er ein populær politikar.

– Han har svært sterk støtte blant folket i byen. Vi veit ikkje kva reaksjonane blir enno, seier Tank.

Ho reknar med at det vil kome sterke reaksjonar frå Istanbuls innbyggjarar dei neste dagane.

– Mange hadde stor tru på han som presidentkandidat, noko som blir umogleg dersom han no blir fengsla, seier Tank.

– Han representerer også noko litt annleis. Han har klart å gi folk ei slags tru på demokratiutviklinga i Tyrkia, noko eg trur veljarane hans har eit sterkt ønske om, legg ho til.

Tank peiker på at Imamoglu skil seg frå sittande president Erdogan.

– Men det finst også nokre likskapstrekk. Imamoglu kjem frå ein familie som er nokså beskjeden og er ikkje ein del av den typiske eliten som opposisjonen ofte blir skulda for å vere. Han er populist på mange måtar, likt Erdogan. Han har karisma og er godt likt blant folket, seier ho.

Trekte tilbake universitetsgrad

Universitetet i Istanbul sa tysdag at dei hadde trekt tilbake universitetsgraden til Imamoglu, melder Reuters.

Grunngivinga var at graden hadde uregelmessigheiter ved seg.

Dette skjedde berre dagar før partiet CHP skulle velje sin presidentkandidat.

Ifølge nyheitsbyrået kan ikkje Imamoglu stille som presidentkandidat i 2028 utan universitetsgraden.

Imamoglu sjølv kalla avgjersla ulovleg, og at han ville utfordre dette juridisk.

Dette stiller seg i rekka av juridiske grep mot Erdogans opposisjonelle.

Ifølge det statlege nyheitsbyrået Abadoly har påtalemakta bedt om at over 100 personar blir arresterte.