Slik omtalar hjartelege Stein Ørn utviklinga i feltet han no har forska på. Dette feltet kan no ha fått sin revolusjon.
Meldingane om tilsynelatande friske personar som mistar livet på grunn av hjartestopp kjem med jamne mellomrom i både toppidrett og mosjonsidrett.
Dette skaper frykt for å drive med idrett, meiner Ørn.
– Vi veit at dette har ei veldig negativ effekt med tanke på å drive fysisk aktivitet. Det betyr at ein blir redd når og føler seg usikker når ein driv med fysisk aktivitet, seier Stein Ørn.
Stor utfordring
Tidlegare har det vore vanskeleg å vite kva som er årsaka til at fleire dør av hjarteinfarkt under fysisk aktivitet, men ved å teste 1000 mosjonistar i Norsjørittet har Ørn og hans apparat funne ein metode som kan redde liv over heile verda.
Nøkkelen er å teste såkalla troponin-nivå lenge nok etter fysisk anstrenging.
– Utfordringa dei siste 30 åra er at ein har visst at desse nivåa stig under fysisk aktivitet. Problemet er bare at det er normalt at dei stig ved fysisk aktivitet, seier Ørn.
Enkelt forklart er troponin eit stoff vi finn i hjartet. Dette stoffet er ein del av hjartemuskelen. Ved fysisk anstrenging stig troponinnivået, og ved skade på hjartet kan utslepp av dette stoffet føre til hjartestopp ved at blodårene blir tette.
– Det vanskeleg å skille dei som har vanleg høge troponinverdiar frå dei som har risiko for hjartestopp. Men vi har klart å finne ein medode som skiller normal stigning frå det som er unormal stigning.
NORDSJØRITTET: Over fleire år har Ørn og hans apparat testa deltakarar i Nordsjørittet for å finne ut kvifor fleire dør av hjartestopp under fysisk aktivitet.
Foto: Mathias Oppedal / NRKSlik knakk dei koden
Ørn har funne høge nivå av troponin hos fleire toppidrettsutøvarar, men påpeiker at dette ikkje nødvendigvis er farleg.
TESTA 24 TIMAR ETTER: Nøkkelen for å finne dei tilsynelatande friske utøvarane som har risiko for hjartestopp var å ta blodprøvar av 1000 Nordsjøritt-deltakarar 24 timar etter at dei kom i mål.
Foto: Junge, Heiko / NTB scanpixFunna førte likevel til at han etter kvart til fann metoden for å skille friske personar frå dei som er i faresona for trange blodårer og hjarteinfarkt.
Løysinga blei å ta blodprøvar av Nordsjøritt-deltakarar 24 timar etter rittet. Så lenge etter anstrenging har det aldri blitt testa før.
Der såg Ørn og hans apparat at dei med risiko for hjarteinfarkt fortsatt hadde høge nivå av troponin.
– Det viktige poenget er at ein har venta 24 timar på å ta prøvane og at vi har gjort det i ei så stor gruppe som 1000 personar. Ved å måle i riktig avstand frå den fysiske anstrenginga kan ein seie noko om risikoen.
No jobbar Ørn med å lage ein enkel testmetode som alle kan ta i bruk.
– Målsettinga er å lage ein individuell test som er enkel og som gjør at ein kan vurdere sin eigen risiko og finne sitt personlege belastningsnivå, seier Ørn.
