Landhandlar i Gaular

Handel i Osen

I Osen var det handel og kremmarsete frå 1640. Her var også gjestgiveri. Truleg var det to handelsborgarar som heldt til her. (Sjå historia om Osen gard).

Skysstasjonen og handelssetet Sveen

I 1845 fekk Anders Daae landhandlarprivilegium på skysstasjonen Sveen.

Reinhardt S. Sivertsen

(1833-1893), ein slektning av Berent Sivertsen (sjå Sivertsens Hotell på Sande), starta landhandel i Osen i 1858. Han flytta i 1866 og bygda m.a. Sivertsens Hotell i Førde, og i 1875 var handelen i Osen teken over av Kornelius Jakobsen Eikeland. Han hadde også jekt for varetransport til Bergen.

Ola Sørensson Gjermundstad

starta kring 1860 med handel i Eldalsosen. Butikken heldt først til i eit naust.

Gründeren O. A. Lunde

O.A. Lundes Daglegvarer.

Ole A. Lunde starta i 1872 landhandel heime på Lunde. I 1884 selde han garden på Lunde og kjøpte garden Eidevik, der han i 1885 bygde "Lundes Hotell". I landhandelen "Kvitebua" i Eidevik tok Lunde m.a. imot mykje skogsbær som vart eksportert til Danmark, Tyskland og Amerika. Han dreiv også bakeri, og hadde jekt for varetransport til Bergen.

Landhandel på Hellebust

Janik Hov og ektemannen Rognald Hellebust starta i 1880 landhandel på Hellebust i Viksdalen. Sonen Lorentz Hellebust tok over i 1916 og dreiv til 1940, då sonen Leiv L. Hellebust tok over og bygde nytt i 1949. Butikken har på folkemunne vore kalla "Ned med landet". Forretninga dreiv også bensinstasjon. I 1997 overtok eigaren av Rørvikfloten Handel, Signe Råheim Løset, og dreiv butikken vidare under namnet Viksdalen Handel.

Mikal Ellingson Hellebust

starta landhandel i Vikja i Viksdalen på 1880-talet. Nokre år før hadde Rognald Sørensen drive ein liten handel ved elveosen i Vikja. Mikal døydde i 1922, og enkja Eline f. Ørnehaug dreiv handelen fram til kring 1930. Då overlet ho butikken til broren Eckhoff K. Ørnehaug som dreiv til han la ned drifta på 1950-talet.

Landhandel i Sygna

Reinhart Grønhaug starta landhandel i Sygna i 1894. I 1925 overtok Olav Birkeland. I tillegg til vanleg landhandel, tok forretninga imot og selde vidare tønner frå bøkkerane i bygda.

Nitter Leirvik og Jens Søgnen

pakta på 1890-talet Leirvik-garden i Osen og dreiv handel, sagbruk og mølle. Ludvig Nistad tok over butikken i 1916, og dreiv til 1930-talet.

Landhandel i Horsevik

Karl O. Lien starta i 1896 landhandel i Horsevik ved Hestadfjorden. Sonen Olav tok over i 1936. Broren Sigurd dreiv ei tid bakeri. Butikken fekk brevhus i 1905 som vart drive fram til 1970. Butikken tok imot m.a. skinn og talg for vidare omsetning heilt fram til 1960. Då bygda fekk elektrisitet i 1953, fekk butikken eige fryseri der folk leigde fryseboksar. Dette var vanleg på 1950-talet før folk fekk eige kjøleskap. Butikken vart lagt ned i 1979.

Søren O. Øvrebotten

starta i 1896 landhandel i Viksdalen. Dottera Gjertrud , gift med Nikolai A. Holsen, tok over drifta i 1942. I 1949 bygde dei nytt forretningsbygg ved riksvegen. Nikolai Holsen dreiv der under firmanamnet S.O. Øvrebotten til slutten av 1990-talet.

Jens L. Njøsen

starta i 1898 landhandel på Reita i Bygstad - sjå Njøsens margarin- og såpefabrikkar.

Landhandel på Hestad

Jakob Kirkeli starta landhandel på Hestad i 1909. Forretninga dreiv også bensinstasjon, og tok imot heimeproduserte tønner og fiskekasser som vart selde vidare. Her var også postopneri og telefonstasjon, og i eit siderom vart det vege inn smør frå det lokale smørlaget. Ny butikk vart bygd i 1936, og sonen Albert tok over i 1937.

Mathias M. Øvrebø

starta i 1912 landhandel og tønnefabrikk i Osen, og flytta i 1936 til Bygstad. Han hadde dampskipsekspedisjonen og dreiv også handel med fisk og sild i tillegg til tønneproduksjonen. Då Mathias døydde, dreiv kona Silla verksemda, til sonen Mathias Øvrebø tok over og framleis vert driven av familien i 2002.

Ola M. Hellebust

starta landhandel på Hellebust i Viksdalen omlag i 1915. Han dreiv også oppkjøp av skinn og kjøt som han selde vidare til Bergen. Sonen Magnus og ektemaken Signe dreiv handelen til dei gjekk konkurs på slutten av 1950-talet.

Martin L. Nistad

starta i 1923 landhandel på Bjørvikstranda. Frå 1934 vart han dampskipsekspeditør og fekk telefonstasjonen. Frå 1937 kom brevhuset som frå 1945 vart postopneri. Som så mange andre kjøpmenn langs Dalsfjorden tok også Nistad imot tønner som han selde vidare.

Jarl Tyssekvam.

J. O. Tyssekvam Landhandel

på Sande, vart starta i 1923 av Jens Olsen Tyssekvam. I 1933 tok han i bruk eige foretningsbygg på Skagen, men flytta i 1947 over til sørsida ved brua, der butikken ligg i dag. Seinare har sonen Olav og sonesonen Jarl Tyssekvam drive forretninga, som er tilslutta Spar-kjeden. (Sjå bilete nedst på sida.)

Ola Mikalsson Viken

starta i 1925 landhandel på Hellebust i Viksdalen.

Viksdalen handel. (Foto: Arild Nybø, NRK)

Kona Emma styrte etter at Ola døydde, og butikken vart heitande "Emmahuset". I kjellaren starta Selmer Roseth bakeri som vart drive til 1954.

Karl Øen

dreiv kring 1930 handel ved Vallestadfossen i Viksdalen.

Anton Skilbrei

starta i 1933 landhandel på Sande. Han og kona Berthilde dreiv til slutten av 1950-åra.

Johanne Øvrebø

starta i 1937 landhandel i Osen. I tillegg til handel, dreiv firmaet tønneproduksjon og sysselsette fem personar.

S.A.Bell landhandel

Eldalsosen - sjå Ola Sørensson Gjermundstad, 1860.

Gustav Grytås

starta landhandel i Eldalsdalen i 1937.

Per Kårstad

starta landhandel i Bygstad i 1937 med spesialitet på dame-og herrekonfeksjon.

Gustav Grytås

starta landhandel på Lyngstad i Viksdalen i 1942. Ektemaken Katrine heldt fram med drifta då Gustav døydde i 1964, og ho dreiv fram til butikken vart lagd ned i 1982.

Lunde Landhandel AS

vart starta ved riksvegen på Lunde av Gustina Lunde i 1944. Butikken vart driven fram til 1986. Ein periode var det også ungdomsherberge i huset som ligg like ved E39.

Coop på Sande - tidlegare Sande Samvirkelag. (Foto: Arild Nybø, NRK)

Sande Samvirkelag

vart bygd i 1971 som filial av Førde Samvirkelag. Butikken er no ein del av Coop Sogn og Fjordane, administrert frå Førde.

Forretningsfamilien Berge

- dreiv m.a. landhandel på Kviteneset.

Eldalsosen Handel

- sjå Ola Sørensson Gjermundstad.

J. O. Tyssekvam daglegvarer - Spar-butikken på Sande. (Foto: Arild Nybø, NRK)