|
|
|
|
|
|
|
|
|
Leksikonredaktør:
Nettansvarleg:
Distriktsredaktør:
Copyright:
NRK Sogn og Fjordane
|
|
| |
Industri og næring i Gaular: Gründeren O. A. Lunde | | Lundes hotell i Eidevik i Bygstad før 1890. (Foto © Fylkesarkivet) |
Ole A. Lunde er ein av dei fremste forretningsgründerane i Gaular. Han starta i 1872 landhandel heime på Lunde. I 1877 flytta han til Eidevik i Bygstad. I 1884 selde han garden på Lunde og kjøpte garden Eidevik, der han i 1885 bygde "Lundes Hotell". Dette vart utvida på 1920-talet.
Publisert 23.04.2002 15:02. Oppdatert 16.05.2002 08:47.Handelsmann | | Oddny Antonsen Espeset og Oddvar Lunde i O. A. Lunde landhandel. Bilete er teke ein gong mellom 1930 og 1950.(Foto © Fylkesarkivet) |
 | | Butikken i Bygstad er med i Spar-kjeden. (Foto: Arild Nybø, NRK) |
I landhandelen "Kvitebua" i Eidevik tok Lunde m.a. imot mykje skogsbær som vart eksportert til Danmark, Tyskland og Amerika. Han dreiv også bakeri, og hadde jekt for varetransport til Bergen. Jektemannskapet kom oftast frå Bjørvikstranda - både dei som arbeidde for Lunde og for handelsmenn som tidlegare heldt til i Osen.
I 1895 kjøpte Lunde eit sildesalteri i Rognaldsvågen ved Florø, men selde dette i 1905. I 1906 kjøpte han det gamle handelssetet på Sveen (sjå " Skysstasjonen og handelssetet Sveen") og vart dampskipsekspeditør og postopnar.
Stor tønnefabrikkI 1903 bygde O.A. Lunde tønnefabrikk i Eidevik. Heilt fram til kraftlaget leverte straum tidleg på 1950-talet, vart maskinene i tønnefabrikken drivne av diesel-aggregat. I jobbetida under 1. verdskrig kunne tønnefabrikken til O.A. Lunde produsere 60.000 tønner i året og ha 50 personar i arbeid.
Nytt forretningsbygg og bakeriI 1919 tok Sigurd Birkeland over forretninga i Bygstad, og i 1930 vart det bygd nytt forretningsbygg med bakeri. Butikken som også hadde bensin- og oljelager, sysselsette 5 personar. Tønnefabrikken flytta inn i nybygg i 1941 og sysselsette 20 personar. I gode år produserte fabrikken 75.000 tønner.
 | | O. A. Lunde Daglegvarer - Sparbutikken og andre bygningar i Bygstad. (Foto: Arild Nybø, NRK) |
SE OGSÅ
|
|
|
Finn fram i Fylkesleksikonet!
|
|
| |
|
|
SOGN OG FJORDANE FYLKE, TEMASIDER
|
|
|
|
Den første kongen i Noreg, Harald Hårfagre, var sogning. Han vaks opp på Husabø på Leikanger, der mora kom frå.
Les meir om kong Harald Hårfagre og landsamlinga og om slekta hans i Sogn.
| | |
|
Den 23. juli 1810 gjekk to engelske krigsskip til åtak på ei lita, norsk flåteavdeling ved øya Silda sør for Stad og tok det norske mannskapet til fange. Dagen før hadde engelskmennene herja i Ervik-bygda på Stad. Kvifor gjekk den mektige engelske marinen til åtak på skrøpelege, norske kanonjollar i Ytre Nordfjord?
| | |
|
Då den første dampdrivne fiskebåten, ”Activ”, gjekk ut frå Ålesund i 1885, innvarsla det ein ny epoke for norske fiskeri: Havfisket. Dei store skipa gjorde det mogeleg å utnytte fiskeressurane langt til havs. Kring 1910 hadde Sogn og Fjordane 20 slike store fiskedampskip. Fleire av dei vart brukte i aktivt fiske heilt fram på 1960-talet.
| | |
|
Frå 1920-talet og fram til like etter krigen fekk Sogn og Fjordane i alt 623 nye gardsbruk. Selskapet Ny Jord spela ein aktiv rolle i nydyrkingsarbeidet i mellomkrigskrigtida, og særleg merka Jølster seg ut som den store nydyrkingskommunen med 57 nye bruk.
| |
|
I mellomalderen låg det ei kyrkje på Utvær. Utvær ligg åtte km vestanfor dei andre øyane i Solund, og er det vestlegaste punktet i Noreg som har vore busett. Kvifor vart det bygd eit gudshus bokstaveleg tala midt ute i havet?
| |
|
Sjalusi er diverre eit klassisk drapsmotiv. Slik var det også for tenestejenta Sigrid i Vetlefjorden ein gong på 1600-talet då ho la sin elsk på husbonden på garden. Men for å kapre han måtte ho få kona av vegen, og til det trengde ho hjelp.
| |
|
Ingen fylke i landet hadde så få medlemmer av Quislings Nasjonal Samling som Sogn og Fjordane. Berre 396 fjordingar og sogningar var medlemmer i NS under 2. verdskrig, og mange av desse var innflyttarar og unge jenter som hadde kontakt med tyskarane. Fleire kystkommunar var så godt som frie for NS-folk.
| | |
|
I 1763 vart Joachim de Knagenhjelm utnemnd til den første amtmannen i Sogn og Fjordane. Det første han gjorde, var å flytte heim til mor på Kaupanger hovedgård. Men berre åtte år seinare vart Knagenhjelm nærmast tvangsflytta til Nord-Noreg. Kvifor?
| |
|
|
|
|
|
|
Tips andre om denne saken
Utskriftsvennlig versjon
