Tala som kosta orkanofra millionar kan vere feil

Orkanen Tor i januar 2016 er den kraftigaste målt i Norge.

Bølgjene knuste kaier og moloar, men alle dei 45 som søkte om erstatning fekk avslag frå Naturskadefondet.

Kartverket målte nemleg nokre få centimeter under lovkravet til stormflo.

Tapte 1 million kroner

No er det tvil om staten har rett. For Rolf Vingelven handlar det om 1 million kroner.

Vingelven manglar seks centimeter på kravet, men målaren som Kartverket nyttar er i Måløy mange kilometer borte.

Oseanograf ved Havforskingsinstituttet, Lars Asplin, har nytta datamodellar til å analysere. Han meiner floa kan ha vore 10 centimeter høgare i Vingelven:

– Inne i fjordendar og tronge sund kan det vere ganske mykje høgare vasstand. Truleg var det høgare vasstand i Vingelven enn i Måløy under orkanen Tor, seier Asplin.

Vann i retten

Denne veka kom domen i ei liknande sak. Der tapte staten så det svei. Retten festa ikkje lit til at målingar gjort i Måløy representerer vasstanden i Naustdal i Førdefjorden.

Familien Kvellestad kan dermed få 500 000 kroner, men Naturskadeordninga kan anke.

Meiner det trengst meir nøyaktig data

For å finne vasstanden studerer Naturskadeordninga data frå Kartverket.

For heile Sogn og Fjordane og Hordaland er målarane i Bergen og Måløy.

– Sjølv over korte avstandar får ein store skilnadar i vasstand. Det blir feil å vurdere vasstand over store område frå eit enkelt målepunkt. Ein bør kombinere målingar og modellar. Er det tvil kan ein gjere tilleggsmålingar, seier Asplin.

Asplin understrekar at modellen ikkje er fasit, men at den syner ei usikkerheit i dagens metodar.

Treng ikkje å utløyse erstatning

Oseanograf i Kartverket, Aksel Voldsund, har studert modellen saman med Meteorologisk institutt. Dei meiner den ikkje gir grunn til å slå fast at vasstanden var 10 cm høgare, men det kan ikkje utelukkast.

– Alle modellar har sine veikskapar, seier Voldsund.

Kartverket seier at om vasstanden i Vingelven faktisk er gjennomgåande høgare, vil dette også føre til at vasstanden som er erstatningsutløysande blir høgare.

– Dagens metodar og datagrunnlag er ikkje gode nok til å bestemme lokale variasjonar på korleis vêret påverkar vasstanden. Det er situasjonen i Norge i dag, seier Voldsund.

– Tvilen bør kome folk til gode

Arkeolog Trond Lødøen ved Universitetet i Bergen har etterspurt tala. Han føl saka tett sidan Vingelven også er nærmaste kai til helleristingane i området.

Han meiner Rolf Vingelven burde få erstatning.

– Det er merkeleg at tvilen ikkje kjem folk til gode når fagfolk har ulike syn, seier Lødøen.