Staten vil forby å ta ut torv frå myr

– Vi meiner at eit forbod er eit meir treffsikkert verkemiddel enn avgifter, seier miljødirektør Ellen Hambro til NRK.

I eit brev til Klima- og miljødepartementet foreslår direktoratet å gje næringa som i dag driv med torv «om lag 15 år til, slik at ho har tid til å omstille seg».

I Storbritannia blir sal av torv forbode frå 2024.

I brevet, som vart sende denne veka, viser Miljødirektoratet til at torvuttak inneber grøfting og drenering, som fører til nedbryting av organisk materiale og utslepp av klimagassar.

– Dette handlar om å avgrense temperaturauken og oppfylle våre internasjonale forpliktingar, seier Hambro.

Ho legg til at det også bør vere restriksjonar på import av torv «for å forhindre karbonlekkasje og at negative effektar på naturen blir flytta til andre land».

– Naturen er like langt om det vert lov å importere

– Dette er bra. Om alternativet er å importere torv, så er naturen like langt, seier Christian Steel, som er leiar i miljøorganisasjonen Sabima.

Ulike verkemiddel for å hindre nye og karbonrike torvuttak har tidlegare vore omtalt i klimameldinga som Solberg-regjeringa la fram i 2021.

Blant det som vert kalla miljøpartia på Stortinget vert signala frå Miljødirektoratet godt motteke:

• Arild Hermstad (MDG): – Eit forbod mot øydelegging av myr bør vere ein openberr ting å vedta for regjeringa så raskt som mogleg. Eg synest likevel at 15 år er for lang tid for å få på plass eit forbod. Ein bør heller setje eit makstak for kor mykje torg som er lov til å ta ut før eit forbod fell på plass.
• Birgit Oline Kjerstad (SV): – Vi er glade for at det kan kome eit forbod. Vi har hatt dette i vårt alternative budsjett i mange år.
• Alfred Bjørlo (V): – FNs generalsekretær oppmoda denne veka innstendig alle verdas land om å gjere alt som er mogleg for å kutte klimautslepp raskt. Å ta vare på myr er då ikkje noko stort offer, men ein sjølvsagt del av ein framtidsretta klima- og naturpolitikk.
• Sofie Marhaug (R): – Raudt støttar dette forslaget som vi har ønskt å få på plass lenge. Det burde eigentleg vere sjølvsagt. Men 15 år er for lang tid. Vi har dårleg tid på å kutte klimagassutsleppa, og derfor må forbodet på plass så raskt som mogleg.

Uttaket av torv skjer i hovudsak på høgmyrer, som har status som ein trua naturtype.

I tilrådinga til Miljødirektoratet tek dei til orde for at høgmyr også får status som «utvald naturtype».

Frå før har Noreg åtte utvalde naturtypar: slåttemark, slåttemyr, hole eiker, kalklindeskog, kalksjøar, kystlynghei, open grunnlendt kalkmark og olivinskog.

Når ein naturtype er for å utvald å rekne, seier Naturmangfaldlova at ho har krev på ekstra vern.

– I Noreg står det i dag omtrent att 150 kvadratkilometer høgmyr. Bevaring av desse er sentralt for å nå miljømåla om å ta vare på trua naturtypar, seier Hambro.

Like mykje karbon som i atmosfæren

Høgmyrer kan bli opptil 10 meter djupe. Når desse blir metta med vatn, stoggar nedbrytinga av det organiske materialet.

Det gjer at høgmyrane kan binde ekstra mykje karbon per arealeining.

Ifølge NIBIO er den totale karbonmengda i alle verdas myrer er omtrent like stor som i atmosfæren.

Berekraftsmål 15 forpliktar landa til å «sette i verk umiddelbare og omfattande tiltak for å redusere øydelegginga av habitat, stanse tap av biologisk mangfald og innan 2020 verne trua arter og forhindre at dei dør ut.»

Forslaget om å gjere høgmyr til utvald naturtype har vore på høyring, og fekk brei støtte frå høyringspartane.