Lea (7) fekk «gratis» kostyme til halloween

Lea Karlsen (7) viser stolt fram det nye Dracula-kostymet ho har bytta til seg.

Men samtidig må ho seia farvel til eit havfrue-kostyme. Det kan nokon andre ha på seg på halloween.

– Det blir kanskje litt rart, og kanskje litt morosamt, seier Lea.

Det er Fana bibliotek på Nesttun i Bergen som arrangerer bytekvelden. Få dagar før halloween er spente ungar og foreldre innom.

Mellom radene av bokhyller bognar fire bord av kostyme i alle regnbogens fargar. Nokre er godt brukte, nokre er litt brukte, og nokre har framleis lappen på.

Sjørøvarklede, Star Wars-drakter, insektkostyme og prinsessekjolar.

Alle skal få vera med eit nytt barn på halloweenfeiring.

Mora til Lea, Tania Islas, set pris på moglegheita.

– Eg likar å vera miljøvennleg, og dette er eit kjempegodt tilbod. Dessutan veks borna raskt, så det er også økonomisk veldig bra, seier ho.

– Byttekveld er heilt supert. Det vi hadde var blitt for smått. Her er det kjempebra utval av gøye kostyme, seier ein annan av foreldra, Ole-Kristoffer Nygaard.

Kallar det «vinn-vinn»

Prinsippet er så enkelt som at viss du leverer inn eitt kostyme, kan du ta med seg eit anna heim igjen.

– Det kallar vi vinn-vinn, både for deg og planeten, skriv biblioteket på Facebook.

– Rundt omkring i heimane ligg det mange ubrukte kostyme. Eg tenkjer at det er greitt å bytta, i staden for heile tida å kjøpa nytt, seier Siri Raknes Hagen, som er konsulent ved Fana bibliotek.

I fjor selde Coop sine daglegvarekjeder 640 tonn graskar i samband med halloween. I år ventar dei at salet aukar kraftig, og at det blir sett graskar-rekord.

Dei reknarmed å selja ca 160 000 graskar, skriv dei i ei pressemelding.

Og det er ikkje berre graskar me brukar pengar på. Denne feiringa kostar.

I fjor planla nordmenn å bruka totalt 750 millionar kroner på feiringa. Det viser ei undersøking utført av YouGov for Danske Bank, skriv blant anna Dagbladet Børsen.

I snitt blei det sett av 270 kroner berre til kostymet.

Bergensbiblioteket har som mål å vera ein «aktiv aktør i eit berekraftig lokalsamfunn». Byttekvelden for kostyme er berre eitt av fleire tilbod denne hausten. I november er det tid for å bytta ullklede, og i desember kan ein bytta til seg julepynt.

Fleire satsar på gjenbruk

Det er ikkje berre biblioteket som tenkjer i nye baner. Fleire gründerar har i det siste forsøkt å legga til rette for gjenbruk av klede.

Blant anna har det kome ein butikk i Bergen der kunden kan betala med brukte klede, og ein annan der kundar kan leiga hylleplass for å selja brukte klede.

Men seniorforskar ved SINTEF, Sigurd Sagen Vildåsen, sa nyleg til NRK at han trur staten må ta eit større grep viss ein skal få bukt med bruk-og-kast-kulturen.

• Les meir om gjenbruk på NRK.no

Utvida oppdrag

Mange tenkjer at bøker tradisjonelt sett har vore hovudpoenget med biblioteka. Men dei har etter kvart fått eit utvida mandat.

– Biblioteka har fått utvida samfunnsmandat, ved å vera ein uavhengig møteplass og debattarena. Det er derfor det er ei oppblomstring av andre typar arrangement dei siste åra, seier Hagen.

Ho har sjølv med seg både heksekostyme og prinsessekjole på byttekvelden, kostyme som er blitt for små og er blitt liggande ubrukte.

– No håpar eg dei kan gjera andre ungar glade, seier ho.

Fleire av borna har tydeleg fått med seg at miljø er ein del av bakteppet for arrangementet.

Eir Nytun Morkemo (9) leverte frå seg eit graskarkostyme og eit heksekostyme, og tok med seg ein hatt.

– Det er veldig bra at me kan byta, for då slepp alle å gå i butikken heile tida å kjøpa nye klede, seier ho.