– Eg har fått mange stygge blikk på bygda

– Ein hotellresepsjonist rygga to meter bak då han såg at eg brukte munnbind, seier Nina Standal om ei oppleving i mars i fjor.

Det som før vart assosiert med tannlegar og kirurgar, har det siste året vorte eit kvardagssyn, spesielt i storbyar som Oslo og Bergen.

Men på mindre plassar er synet sjeldnare, og fleire kan oppleve ei kjensle av å bli sett rart på om dei dekker munn og nase med den blå maska.

– I Bergen legg ingen merke til meg lenger, men i Førde får eg framleis reaksjonar på munnbindbruken, fortel Standal, som har brukt munnbind sidan mars 2020.

Ho bur i Bergen, men pendlar til Førde kvar veke, og trur flokkmentaliteten er ekstra sterk på mindre plassar.

– Eg har sjølv kjent på eit ubehag når eg tek på munnbind i mindre byar eller bygder. Eg har fått mange stygge blikk, fortel 57-åringen, som sjeldan er redd for å skilje seg ut.

Flokkmentalitet

Psykologspesialist og stipendiat ved UiO, Jan Ole Hesselberg forklarar at dei fleste er opptekne av å handle innanfor dei sosiale normene. I område der munnbind ikkje har vore vanleg eller påbode, vil terskelen for å ta på munnbind vera høgare.

– Menneske er sosiale dyr, og i situasjonar der me ikkje er sikre på korleis handle, ser me til kva andre gjer, seier Hesselberg.

Han meiner fleire, inkludert han sjølv, kan kjenne seg att i å vera usikker på bruken av munnbind.

Tidlegare i pandemien møtte han kjente på ein nærbutikk i Oslo. Dei var utan munnbind, og han med.

– Eg tok faktisk av munnbindet i den situasjonen, fortel psykologspesialisten, som meiner han neppe er unik.

Likevel understrekar han at det som vert sett på som normalt stadig er i endring.

– I Oslo såg eg nesten ingen munnbind før styresmaktene anbefalte det, men i løpet av eit par dagar var bussane fulle av blå ansikt. Då gjekk munnbind frå å vera eit sjeldan syn, til å bli heilt vanleg på veldig kort tid, seier han.

Tok på munnbind då smittetrykket auka

I Førde kan Tonje Noreng Trøen kjenne seg att i at munnbind fører til undrande blikk.

– Nokon ser på meg som om det er eg som er sjuk, fortel ho.

Trøen er tilsett i ein bunadsforretning i Førde sentrum, og tok i bruk munnbind på jobb då kommunen opplevde eit auke i smittetrykk.

Ho trur at lågare smittetal i distrikta har ført til mindre munnbindbruk. Likevel mistenkjer ho at fleire let seg stoppe grunna frykt for å vera annleis.

– Me er jo flokkdyr og har ikkje lyst til å skilje oss ut, fortel Noreng Trøen.

Sjølv har ho måtte forklare eige munnbindbruk til spørjande kundar.

– Eg måtte roe med at det ikkje var påbode, og forklare at eg ynskja å halde andre trygge.

Trass ubehagelege blikk og spørsmål har ho ikkje vurdert å ta av seg munnbindet.

– Det toler eg heilt fint, seier ho.