Får endeleg fiske, men lus gir grunn til uro

I underkant av 30 laksar vart fiska i løpet av opningshelga i det som Kong Harald har omtala som ein av fine favorittelver.

Elveeigar og presseansvarleg for elveeigarlaget i Lærdal, Rolf Bjørum, er godt nøgd. Men funnet av lakselus gir grunn til uro.

– Vi ser at det er ein del laks med mykje lakselus på seg, og det er jo sjølvsagt urovekkjande, seier han til NRK.no måndag morgon.

• LES OGSÅ: Dette har han venta på i 17 år
• LES OGSÅ: Her er den første laksen på 17 år

Har vore stengd sidan 1996

00.01 natt til laurdag opna laksefiske i elva som går gjennom Lærdal i Sogn. Det er første gong sidan 1996. Lakseparasitten Gyrodactylus salaris infiserte då elva, og sidan har ein kjempa ein lang kamp for å bli kvitt den.

Til sterke protestar mellom andre frå Norges Miljøvernforbund, blei fisken i heile Lærdalsvassdraget totalt utrydda med gifta rotenon i 1997. Kring 3000 sjøaurar og 200 laks strauk med etter giftkuren. Trass ny kur seinare same år, blei ein ikkje kvitt parasitten.

I 2005 starta eit forsøk på å utrydde gyrodactylus-parasitten frå vassdraget med såkalla surt aluminium i kombinasjon med rotenonutslepp. Og i 2012 starta endå eit nytt forsøk på å få vekk parasitten. Og arbeidet med dette har kosta, til saman 45 millionar kroner.

• LES OGSÅ: Kryssar fingrane for lærdalslaksen
• LES OGSÅ: Her må dei vente på kampen mot storlaksen

(Artikkelen held fram under TV-saka)

Gler seg over at fisket i er i gang

Men i helga kunne altså fiskarane igjen stille seg opp langs breiddene på Lærdalselvi. Og fisk har det blitt. Likevel er det lenge til elva er tilbake slik den var i stordomstida.

– Det er relativt tidleg i sesongen, og det har vore ein kald vår, så det er ikkje noko unormalt, seier Bjørum om dei vel 30 laksane som har blitt fiska så langt.

– Vi er enno ikkje tilbake i ein normalsituasjon og det vil ta mange år å byggje dette opp att. Men vi er glade vi har lærdalslaks i vill tilstand over fleire generasjonar, seier han.

Stemninga har vore upåklageleg, og nokre av fiskane som har blitt teke har vore opp i nærare 12 kilo.

– Stemninga er veldig god. Folk er glade for å kunne komme tilbake til Lærdal. Det er jo ei fantastisk vakker elv å fiske i, og det at det også vert teke fisk på mange strekkjer er kjempepositivt, seier Bjørum.

Men lusa set ein dempar

Men midt i gleda er det noko som uroar fiskarane. Lakselus. At ein del av laksen i elva har lus på seg er eit teikn på lusesituasjonen i Sognefjorden, fortel Bjørum.

– Lakselusa er ei saltvasslus, og opphavet er naturleg i sjøen. Men på grunn av oppdrettsnæringa er det store mengder i Sognefjordssystemet. Det gjer at laksen får ein del lus på seg, seier han.

Allereie før laksefisket starta frykta ein at lusa kunne bli eit problem. Talet på lus i Sognefjorden har nemleg gått kraftig opp i år.

• LES OGSÅ: Fryktar lusesmitte i Kongens favorittelv

Bjørum seier det er lite dei kan gjere med problemet.

– Saltvasslusa døyr etter vel to døgn i ferskvatn, så den vil ikkje vere noko stort problem for laksen når den har vore i elva i ein periode.

– Med mindre skinnet til fisken er såpass skadd, noko det kan vere i tilfelle. Då får ein raskare soppdanningar problem for laksen.

(Artikkelen held fram under biletet)

Vil finne ut meir

Lasse Sælthun, som er leiar i Lærdal elveeigarlag, seier det ikkje treng vere noko dramatikk i situasjonen med lus på noko av fisken.

– No har det historisk vore litt lakselus på ferskkomen fisk, så dette vil eg sjekke litt nærare opp i, seier han til NRK.no.

• LES OGSÅ: Kryssar fingrane for lærdalslaksen

Søkjer om løyve til å avlive kobbar

Fiskarane har også støtt på eit anna problem i helga. Nokre kobbar har også fått interesse for fisken.

– Det er observert nokre kobbar i elvemunningen, og dei herjar med laksen som går opp i elva, seier Bjørum.

Elveeigarlaget har i morgontimane sendt ein søknad om fellingsløyve til Fiskeridirektoratet.

– Dette er eit akutt problem, seier Sælthun.

– Det har gleda mitt hjarte

Alt i alt er dei uansett god nøgde med at ein har fått kome i gang att med laksefiske i helga.

– Vi er veldig nøgde med det som er av liv i elva, og det er mange nøgde fiskarar i dalen, seier Bjørum.

– Eg har sett fiskarane kose seg langs breiddene, så dette har gleda mitt hjarte, seier Sælthun.