Frå norske fotballbanar forsvinn 1500 tonn gummikuler kvart år. Ingen veit kor stor del av dette som til sist endar opp i havet gjennom regnvatn og avløpssystem.
LES MEIR:
Det gjer gummigranulat frå kunstgrasbanar til den nest største kjelda til mikroplastforureining i Noreg.
Forbod i Bergen
Nitti prosent av all gummigranulat stammar frå kasserte bildekk. Ifølgje forsking finst det opp mot 60 typar giftstopp og tungmetall i materialet.
Så langt er Bergen kommune ein av få kommunar i landet som har innført forbod mot den typen for gummi.
På 23 av kommunens over 150 banar er det no lagt termoplast, ein plasttype som i motsetnad til oppkutta bildekk ikkje inneheld miljøgifter og tungstoff.
– Dette er ein meir miljøvennleg type, men det er ingen tvil om at både kommunar og styresmakter kan bli betre. Bergen ligg langt framme, men me kan enno gjera meir. Det trengst meir forsking på dette, seier byrådsleiar Harald Schjelderup (Ap).
– Dei byter plast med plast
Likevel er alternativet som erstattar miljøsyndaren er likevel ei like stor kjelde til mikroplast i naturen.
– I Bergen byter dei ein type plast med ein annan type plast. Det kjem ikkje til å redusera plastforsøplinga, men det kan ha viktige helseeffektar. Det Miljødirektoratet har sett på har ikkje vore helsekonsekvensane, men plastforsøplingskonsekvensane, seier klima- og miljøminister Vidar Helgesen (H).
Ifølgje Miljødirektoratet er termoplast ikkje eit eintydig omgrep.
– Viss termoplasten er like lite nedbrytbar som gummigranulat, vil det ha liten effekt på reduseringa av tilførsla av mikroplast frå kunstgrasbanar. Men det avheng altså av kva slags materiale termoplasten består av, seier seksjonsleiar Thomas Hartnik i Miljødirektoratet.
Kvar enkelt bane inneheld rundt 100 tonn gummigranulat og ifølgje Miljødirektoratet må kvar bane etterfyllast med cirka ti tonn per år, på grunn av snørydding, avrenning og fordi det fester seg til sko og klede.
DEN SYNLIGE DELEN AV PROBLEMET: Plast og plastbiter funnet i magen på hvalen som måtte avlives utenfor Sotra.
Foto: Terje Lislevand / Universitetet i BergenVurderar nasjonalt forbod
Først i år opna styresmaktene for å vurdera eit forbod mot gummigranulat. Dei meiner Noreg på sikt må kartleggja kva materiale som finst og innføra eit forbod viss ein finn gode og rimelege alternativ.
– Forbod er ein av moglegheitene me vurderer, seier Helgesen.
I løpet av våren vil statsråden leggja fram ein plaststrategi, med blant anna tiltak for å gjera produksjon og bruk av plastmateriale som gummigranulat meir miljøvennleg.
– For kunstgrasbanar manglar ein eit avfalls- og resirkuleringssystem i dag. Difor vil eg gå i dialog med Noregs Fotballforbund om kva me kan gjera for å betra den situasjonen.
