Familien jobba dugnad over 1000 timar for å bevare dette gamle huset

Familien Feigum har dei siste seks åra brukt tusenvis av dugnadstimar og mykje pengar på å ruste opp den heilt spesielle plassen mellom fossen og fjorden på Feigum ved Sogndal.

Grenda ligg midtvegs mellom Urnes og Skjolden på sørsida av Lustrafjorden, og her stod bygningane til nedfalls.

Men med kommunal og statleg støtte har sagbruket blitt til sommarkafé, smia og mølla har blitt til lokale attraksjonar.

– Støtta frå Kulturminnefondet har vore svært viktig. Det er kjekt at så mange set pris på og får hjelp igjennom den ordninga, seier eigar Kjell Feigum.

Stor vekst i søkjartala

Dei er ikkje aleine.

Direktør Simen Bjørgen i Kulturminnefondet ser at søknadsbunken veks veldig, og at interessa for å ta vare på gamle kulturminne er høgare enn nokon gong.

Hittil i 2021 har Kulturminnefondet motteke 1237 søknader om til saman 355 millionar kroner til ulike bevaringstiltak. Til samanlikning blei det i heile 2020 søkt om 331 millionar kroner.

– Mange av søknadane gjeld til dømes hotell, gardsturisme og annan reiselivsverksemd som tek utgangspunkt i historiske stadar med stor verneverdi.

Han trur at pandemien kan vere ei av årsakene til den store auken.

– Vi ser ikkje vekk ifrå at det kan ha hatt ein effekt, i og med at søknadsmengda veks så mykje som ho faktisk gjer.

Finn roa under fossen

På Feigum i Luster førebur familien seg no på ein sommar der det vil kome mange norske turistar til gards.

Bygningane deira ligg under den majestetiske Feigumfossen. I motsetning til før er grenda no tilrettelagt for turisme.

Her kan folk vandre rundt og sjå minne frå den første industrialiseringa – og finne roa med utsikt over Lustrafjorden.

– Kulturminnefondet ønskte gjerne at vi skulle behalde så mykje av materialane som vi kunne i den gamle siloen, sidan den er sagd på saga her nede. Så blei det til ein fin og lun uteplass der vi kan sitje her og sjå utover fjorden.

Det seier dottera i familien, Anne Merethe Kvalsøren. Ho driv eige firma på garden med det klingande namnet «Anne Merethe Kvalsøren Sin Kulturstad i Feiga».

– Det kjekkaste er at folk kjem hit. No kjem det syklistar og det kjem folk båtvegen. Det er blitt eit sentrum på ein måte, kven skulle tru, seier Kvalsøren og smiler.

Ei krone blir til tre

Medan norske turistar snart vil kome på besøk til Feigum og mange andre stadar som har fått midlar frå Kulturminnefondet, ser Bjørgen at også rikspolitikarane er med på notane.

Stortinget har aldri løyvd så mykje midlar nokosinne til kulturminnevern. Fondet disponerer i år 115 millionar som skal fordelast ut over landet.

Ei gransking frå Menon Economics syner også at ei krone frå fondet utløyser tre og ei halv krone i samla innsats.

Også på Feigum i Luster har tilskotet gjeve ringverknader, ikkje minst til lokalt næringsliv.

– Vi har hatt fantastisk dyktige entreprenørar og handverkarar med oss i arbeidet. Slikt gjer meg stolt, seier Kjell Feigum.