– Ein vandretur langs Kongevegen vil gje ei unik oppleving kombinert med å få kunnskap om ein viktig del av norsk samferdselshistorie. Vegen er eit kulturminne med stor nasjonal verdi, skriv juryen i grunngjevinga for prisen.
Juryen som delte ut «Vegdirektørens pris for vakre veger» skryt over arbeidet som er lagt ned dei siste åra for å restaurere den 222 år gamle vegen.
Hovudveg mellom aust og vest
Det norske Postverket, med faste postruter, vart organisert i 1647. Hovudpostruta mellom Oslo og Bergen gjekk over Filefjell, som i mange tusen år har vore ei av dei viktigaste ferdselsårene mellom aust og vest.
Som hovudveg mellom aust og vest hadde Lærdal-Filefjell stor militær betydning. I 1790 vart det vedteke at det skulle byggjast ny veg som også kunne brukast som sledeveg vinterstid. Vegen fekk nemninga «Kongeveg», slik tilsvarande hovudvegar i landet fekk på den tida.
Generalvegmeister Christoffer Johannes Hammer i Bergen fekk ansvaret for prosjektet. Lokalt var det løytnantane Hans Lem frå Årdal og Wilhelm Jürgensen som leia arbeidet, der både soldatar og folk frå dalen tok del.
Kongevegen går mellom Lærdal i Sogn og Vang i Oppland, og stod ferdig i 1793.
1800-TALET: Maristova med Kongevegen.
Foto: K. Knudsen / Billedsamlingen-UBBRusta opp dei siste åra
Rapporten konkluderte med at tilstanden på vegen var svært dårleg, men om tiltak vart sette i gang raskt, burde det vere mogleg å restaurere den på ein god måte.
– Eg er ikkje i tvil om at dette er ein skjult juvel. Det er ein av dei store historiske vegskattane som finst i Norge, sa arkeolog i vegvesenet, Jan Adriansen, då dei starta arbeidet.
