– Nei, eg kjenner meg ikkje trygg. Det er mange folk rundt her som ikkje tenkjer over kva dei gjer, seier Ida Marie Osland.
Ho sit i russestyret på Mo og Øyrane vidaregåande skule, og gjer seg klar til å starte russefeiringa for fullt saman med resten av russen i Sogn og Fjordane. Fredag hadde dei russedåp ved skulen, og i kveld er det tradisjon tru eit stort felles arrangement for russ frå heile fylket. NRK har tidlegare fortalt at russejenter i Førde bur seg til feiringa med å skaffe seg peparspray og valdtektsalarm.
– Ein går rundt med ei ekkel kjensle i magen, og ser seg over skuldra. Vi har ikkje lyst å kjenne oss utrygge, for det påverkar oss og vi kosar oss ikkje like mykje, utdjupar ho og Madlen Lehmann, som også sit i russestyret på skulen.
Slik dei ser det går fleire av russeknutane for langt. Ein av knutane er mellom anna å ha sikker sex med ein i russestyret. Dei trur det er mange jenter som kjenner på press i russetida, og dei skulle ynskje dei slapp det.
– Ei jente kunne gått naken og ho har framleis ikkje bedt om det. Vi må kunne gå slik vi vil utan å vere redde for at nokon hoppar på oss, seier Lehmann.
- Alle eig sin eigen kropp
Helsesøster ved Hafstad vidaregåande skule, Jorunn Eldegard, er kvart år rundt i klassane og snakkar med russen. Om grensesetjing, seksuelle overførbare sjukdomar og andre smittsame sjukdomar som ungdomane må vere obs på.
PRESS: – Fortel ungdomen din at han eller ho kan ha det kjekt utan å drikke for mykje, er eit av råda frå helsesøster ved Hafstad vidaregåande skule, Jorunn Eldegard.
Foto: Rune Fossum / NRK– Eg trur ikkje dei fleste er redde for å bli valdtekne. Dei er opptekne av å ta vare på kvarandre. Eg skulle ynskje dei ikkje var redde, men dei har sikkert høyrt at om dei blir utsette for seksuelt misbruk, så skjer det ofte i samband med mykje alkohol og at det ofte er nokon dei kjenner som gjer det.
Ho meiner foreldra har eit stort ansvar.
– Ein bør bu ungdomen sin på russetida, og at det vil kome nye utfordringa i denne tida. Det kan vere vanskeleg både for foreldra og ungdomane å snakke om sex, men ein må ta den praten. Alle eig sin eigen kropp, og ein skal aldri gå over den grensa, meiner ho hovudbodskapen må vere.
Ungdommane i Førde er samde, og meiner foreldra må gå rett på sak og droppe snikksnakk om blomster og bier. Dei gler seg til dei sosiale samankomstane i tida framover, sjølv om dei kjenner på ei viss uro.
– Eg håpar vi passar på kvarandre, og at vener er med kvarandre slik at ein kan kjenne seg litt tryggare. Eit nei er eit nei, og det må respekterast, seier russejentene.
