Alvorlege naturskadar kunne vore avverja viser ny forsking

Det viser forskingsresultata til ein omfattande studie ved Vestlandsforsking.

Av ti større naturskadehendingar på Vestlandet dei siste ti åra, kunne sju til åtte vore unngått, slår forskarane fast.

– Vi konkluderte med at dei i dei fleste skadesituasjonane så var det ein kjent problematikk knytt til naturfare då området vart planlagt og utbygd, seier klimaforskar Halvor Dannevig.

Flaum, skred og stormflo

Sørpeskredet i Tuftadalen i Balestrand i 2011, flaumskreda på Voss og i Stryn under ekstremvêret «Loke» i 2005 og stormfloa i Eid sentrum under orkanen «Dagmar» i 2011 er mellom hendingane forskarane har sett nærare på.

• Les også: Alt om oktoberflaumen 2014

Dannevig meiner hendingar kunne vore avverja om ein hadde teke omsyn til tidlegare hendingar på staden det gjeld og lytta til lokal kunnskap.

– Ja, dersom ein då hadde late vere å bygge ut i det området, eller sikra det mot naturfaren, så kunne ein ha unngått ganske mange av desse hendingane, seier klimaforskaren.

Forskaren påpeikar at dagens lovverk og krava i risiko- og sårbarheitsananlysar kunne ha fanga opp desse naturfaresituasjonane. Særleg bidreg innskjerpingane plan- og byggingslova til dette.

Må ta lærdom

Under Dagmar slo stormfloa innover sentrum av Eid og gjorde stor skade. Denne hendinga er ei av dei forskarane meiner kunne vore unngått.

– Det må vi ta med oss og ta lærdom av. Det vi må bli gode på framover er å kartlegge risikoar og lage tiltaksplanar for å kunne førebyggje slike hendingar, seier plan- og utviklingssjef Kristine Dahl i Eid kommune.

Dahl og kollegaene er nett ferdige med å rullere kommuneplanen. Ein del har endra seg sidan sist det vart gjort.

– Klima, klimatilpassing, førebygging og krav til utgreiing har vore ein vesentleg del av arbeidet, påpeikar Dahl.

Dei nye planane har mellom anna skredsonekart og omtalar stormflo spesielt.

Bør bruke naboar

I dag skal alle kommunar kartlegge risikoen for naturhendingar gjennom såkalla sårbarheitsanalysar. Dannevig meiner lokalkunnskapen spelar ei viktig rolle i å kunne førebygge naturskadar.

– Ein er avhengig av å kombinere den lokale kunnskapen med den kunnskapen som kjem frå aktørar som NVE, som lagar flaum- og skredsonekart, seier han.

På kommunehuset på Eid har ein dei siste åra har begynt å jobbe på ein annan måte enn tidlegare.

– Vi har hatt folkemøte, oppmoda innbyggjarane om å kome med innspel og vi har vore ute i bygdene. Eg trur at innbyggjarane sine krav om å få medverke i arbeidet med nye planar, gjer at vi sit att med ein annan type resultat enn tidlegare, seier Dahl.