Så tilfeldig var plasseringa av fylkeskommunen

For opp gjennom åra har det vore mange diskusjonar om kvar administrasjonen av Sogn og Fjordane skal halde til.

To gonger har det vore gjort forsøk på å flytte administrasjonen frå Leikanger til Førde. I 1934 vart framlegget avvist med 18 mot 15 røyster, i 1947 var det ny avrøysting, denne gongen var røystetalet 21-17 for at administrasjonen skulle bli verande i Leikanger kommune.

• LES OGSÅ: Han lengta heim til ho mor - no kan vi takke han for at vi er eit eige fylke...
• LES OGSÅ: Det første fylkestinget la ned eit sjukehus

(Artikkelen held fram under animasjonen)

Johan Collett Falsen

Og slik er det framleis. Det finst neppe nokon kommune i landet der så stor del av innbyggjarane er byråkratar. Men korleis hamna fylkesadministrasjonen akkurat der?

Svaret er at det, akkurat på same måten som Kaupanger var den første administrasjonsstaden, var resultatet av valet til ein person, fortel historikar Aage Engesæter.

– For etter at Nordre Bergenhus Amt i mange år - frå 1771 til 1840 - var styrt frå Bergen, fann amtmann Christian Ulrik Kastrup ut at Lærdalsøyri var ein høveleg stad å bu.

– Med dei kommunikasjonane som fanst på den tida var det ikkje noko merkeleg val, sjølv om det er langt frå Lærdal til Selje. Men i 1861 fekk amtet ein ny amtmann, Johan Collett Falsen .

Kjøpte garden Nybø

Han fann ut at Leikanger var ein meir eigna stad å bu enn Lærdal, og då han fekk kjøpe garden Nybø flytta både han og amtsadministrasjonen til Leikanger i 1862. På Nybø vart det bygt både amtmannsgard og embetsgard for sorenskrivaren i ytre Sogn.

Det første fylkeskontoret var ikkje noko imponerande byggverk. Det var plass til fire funksjonærar i tillegg til amtmannen sjølv. På loftet var det arkiv. Det nokså puslete huset vart i samband med fylkesjubileet restaurert, og det vart flytta nokre meter, sidan det har stått så nær fylkesveg 55.

(Artikkelen held fram under biletet)

Fylkeshuset på Hermansverk

Først i 1939 vart det litt meir sving på sakene, då kunne fylkesadministrasjonen flytte inn i Tinghus I på Nybø. Seinare vart Tinghus II og Tinghus III bygde litt lengre vest.

Heller ikkje det var nok til å huse det veksande byråkratiet. Fylkeskommunen måtte leige kontorlokale fleire stader, før heile administrasjonen til fylkeskommunen i 1989 vart samla i Fylkeshuset på Hermansverk.

(Kjelde: Aage Engesæter og Johs. B. Thue: Sogn og Fjordane fylkeskommune gjennom 150 år.)