Få studentar møtte opp på universiteta i Kabul

Det var nesten folketomt ved dei private universiteta i Kabul då dei opna igjen i september. Mange heldt seg vekke i protest mot Talibans nye sosiale reglar.

Taliban har lova at dei skal føre ein meir liberal politikk enn då dei sist hadde makta i 1996–2001. Den gongen vart moglegheitene kvinner hadde til deltaking i samfunnet kraftig innskrenka. Kvinner vart til dømes heilt utestengde frå høgare utdanning.

No lovar Taliban at kvinner skal få gå på private universitet – men dei må følgje ei rekkje reglar om klesdrakt og åtferd.

Detaljstyrar

I eit lengre dokument beskriv Taliban nye reglar for klasseromsundervisning. Menn og kvinner skal sitje i skilde rom. Viss det er færre enn 15 studentar, er det nok at det blir hengd opp eit forheng mellom kjønna.

Kvinner skal òg berre bli undervist av kvinner – eller «eldre» menn, og dei må bruke eigne inngangsdører.

Undervisninga for kvinner skal slutte fem minutt tidlegare enn for menn, slik at kvinnene ikkje kjem i kontakt med mannlege studentar utanfor.

Kvinner kan dessutan berre delta i undervisninga når dei har på seg den tradisjonelle muslimske, heildekkjande drakta abaya eller nikab – det heildekkjande hovudplagget, der berre ei smal opning rundt auga gjer det mogleg å sjå ut.

Reglar for offentlege universitet er førebels ikkje kjende.

Aksepterer ikkje dei nye reglane

– Studentane våre aksepterer ikkje dei nye reglane, seier Noor Ali Rahmani, direktør for Gharjistan-universitetet i Kabul.

– Vi har òg svart at vi ikkje godtek dei nye reglane. Det blir for vanskeleg å følgje dei, seier Rahmani.

– Vi har peikt på at dette ikkje har noko med islam eller Koranen å gjere, legg han til.

Trur mange har flykta

Til vanleg er korridorane på universitetet fulle av folk ved semesterstart når studentane møtast igjen etter sommaren.

Men måndag var det altså påfallande lågt oppmøte ved universiteta i Kabul.

Det er frykt for at mange unge, talentfulle menneske har forlate landet, eller planlegg å gjere det.

Rahmani opplyser at berre 10 til 20 prosent av dei 1000 studentane som melde seg på i fjor, møtte opp måndag ved Gharjistan-universitetet.

Rektoren trur at nærare 30 prosent av studentane har flykta frå Afghanistan etter at Taliban tok kontroll i midten av august.

Men måndag var det inga undervisning.

– Så vi må først sjå kor mange som etter kvart dukkar opp, seier han.

Nokre er letta

For nokre kvinner er det likevel ein lette at dei framleis kan følgje undervisning på universitet. Det fortel Zuhra Bahman, som er ansvarlege for eit stipendprogram for kvinner.

– Dei er glade for å ha moglegheita til å vende tilbake til undervisninga, seier ho.

-– Det at Taliban i det heile opnar universitet for kvinner er eit viktig framsteg. La oss halde fram med å engasjere oss og slåst for andre rettar og fridommar, seier ho.

Separate inngangar

Jalil Tadjlil er talsperson for Ibn-e Sina-universitetet i hovudstaden. Han fortel at dei allereie har ordna med separate inngangar for menn og kvinner.

– Vi har ikkje moglegheit til å endre dei nye reglane, forklarer han.

Han meiner at grunnen til at det er så få studentar ved oppstart, er den «pågåande uvissa».

På nettsida til universitetet er det lagt ut bilete der mannlege og kvinnelege studentar er skilte med eit forheng. Ein mannleg lærer undervisar.

Kvinner utsett

Informatikklærar Reza Ramazan fortel at kvinnelege studentar er spesielt utsette for fare når dei tek seg fram til universitetet.

– Dei må kanskje gjennom farlege sjekkpunkt. Taliban kan både sjekke telefonane og datamaskinene deira, seier han.

For den 28 år gamle informatikkstudenten Amir Hussein forandra alt seg etter Taliban si maktovertaking.

– Mange studentar er ikkje lenger interesserte i å studere. Dei er rett og slett for usikre på framtida, seier han.

Han meiner derfor at mange av dei no ønskjer å forlate Afghanistan.