Spøkelsesgarn er fiskegarn som blir ståande over lang tid i havet utan kontroll.
For nokre dagar sidan tok Fiskeridirektoratet med hjelp frå hamnevesenet i Kirkenes, opp 120 slike garn i Bugøynes.
Fiskeværet i Varanger har blitt velståande på grunn av den ettertrakta kongekrabben som i dag blir annonsert og lagt ut for sal for nær 1600 kr pr. kilo.
Inne i garnvasane følgde det med 6000 kilo med kongekrabbe. Butikkprisen ville altså ha vore på rundt 10 millionar kroner.
Desse krabbene var i ferd med å gå i oppløysing. Treig saksgang kan vere noko av årsaka, innrømmer Fiskeridirektoratet.
Fiskeridirektoratet henta måndag opp eit «spøkjelsesgarn» i Bugøynes i Varangerfjorden. Det inneheldt om lag seks tonn kongekrabbe.
Foto: PrivatBad om hjelp
Eigaren av fiskegarna er den lokale fiskaren Chris Thorsen. Han legg ansvaret på Fiskeridirektoratet.
Sjarken til Thorsen havarerte. Like etter havariet skal han ha tatt kontakt med direktoratet for å få hjelp med å få opp garna som då stod i sjøen.
– Hadde Fiskeridirektoratet vore meir behjelpeleg med ein gong etter havariet, så hadde eg vore spart for mange vekers arbeid. Det er mange pengar som er søppel no, seier Chris Thorsen.
Chris Thorsen er irritert over at det kunne ta fleire veker å få hjelp frå Fiskeridirektoratet.
Foto: Kristin Humstad / NRKHan fortel at han bad om løyve til å bruke eit anna fartøy til å ta opp garna, men hevdar han vart møtt med eit lite smidig regelverk. Direktoratet skal heller ikkje ha vore villig til å bruke eigne fartøy til å få opp garna.
– Sånn som eg kjende det, vart eg uglesett med ein gong. Eg følte at dei tenkte at der har vi ein kjeltring, og no skal vi ta han som kjeltring for det det er verd. Det skal ikkje vere sånn.
Treig saksgang
Kommunikasjonsrådgivar Olav Lekve i Fiskeridirektoratet meiner at det er mange grunnar til at det tok fleire veker før garna vart tekne opp.
Ein grunn er saksgangen for slike saker.
– Det er prosedyrar rundt slike saker. Du melder inn tapet, og så vil det gå litt tid, slik at folk får sjansen til å ordne opp på eiga hand før Fiskeridirektoratet tek affære.
– Så kva som er lang tid vil jo vere relativt, seier Lekve, som absolutt ikkje frikjenner Thorsen.
Olav Lekve og Fiskeridirektoratet, vurderer å melde eigaren av garna til politiet.
Foto: Vegard Oen Hatten / Fiskeridirek / Vegard Oen Hatten / FiskeridirektoratetKravet til Thorsen var at han sjølv måtte vere med det fartøyet som skulle få opp garna. Det meiner Thorsen han ikkje hadde høve til, sidan han var nøydd til å redde sin eigen båt som hadde havarert.
Dermed vart garna ståande mens krabbefangsten stadig auka utanfor Bugøynes.
Lekve meiner direktoratet gav Thorsen tid til å ordne opp sjølv før han ville få pålegg om å fjerne garna.
Fiskaren risikerer å bli meld til politiet fordi direktoratet meiner han ikkje var rask nok til å fjerne garna med krabbene.
Foto: Kristin Humstad / NRKVil ha klart krav
Fiskaren etterlyser ei helt anna haldning i Fiskeridirektoratet. Han meiner at direktoratet straks skulle gitt han beskjed om å ordne eit leigefartøy og fått opp garna fortast mogleg, og at alt skulle blitt vege og dokumentert.
– Så skulle vi tatt det derfrå. Det fungerer dessverre ikkje slik i dag, seier Thorsen.
Frå Bugøynes leverer Norway King Crab krabbe-delikatesser til Europa. Dagleg leiar Jørn Olaf Malinen er oppgitt over korleis denne ressursen er blitt øydelagt.
– Det er utruleg mykje. Dette kunne vore noko som andre fiskarar kunne hatt tilgang til, og som kunne ha skapt produksjon på land. Og ikkje minst eksport ut av landet. Dei seks tonna kunne til dømes gitt Norway King Crab drift og eksport inn til julaftan, seier han.
Sjølv om Thorsen mista garna, blir han likevel ikkje straffa for akkurat dette, då han ikkje har gjort noko ulovleg og meldte frå til Fiskeridirektoratet då det skjedde.
Ifølge fiskaren sjølv så kan han likevel bli meldt til politiet for miljøkriminalitet om ikkje krabbene blir ryddet opp innan kort tid.
