Gjekk til verbalt angrep på USA-spelar: – Du uttaler namnet vårt feil

Den politiske situasjonen mellom Iran og USA er låg frå før.

Men den avgjerande VM-kampen mellom nasjonane tysdag har vorte endå meir tilspissa etter at det amerikanske landslaget publiserte eit bilete på sosiale medium som viser det iranske flagget utan symbolet til den islamske republikken.

Grepet, som USAs kommunikasjonssjef Neil Buethe opplyser til NRK vart gjort av solidaritet med dei iranske kvinnene, skapte raskt sterke reaksjonar.

Amerikanarane sletta seinare biletet frå Twitter og Instagram, men Irans statlege nyheitsbyrå Tasnim ber om at USA blir straffa og blir kasta ut av VM.

– Du uttaler namnet feil!

På pressekonferansen i Doha måndag, dagen før kampen skal spelast, vart NRK vitne til ein svært spesiell pressekonferanse med det amerikanske landslaget.

Fleire iranske reporterar tok ordet og stilte spørsmål om ein rekkje tema til USA-trenar Gregg Berhalter og USA-spelar Tyler Adams.

Det vart så påfallande dårleg stemning at ei rekkje amerikanske reporterar kikka på kvarandre i forundring undervegs og tidvis måtte trekkje på smilebandet.

For å illustrere korleis stemninga var:

Etter at Leeds-spelar Tyler Adams hadde vore oppteken av å understreke at dei ikkje hadde noko med bilet-stuntet å gjere, og uttalte at heile USA-laget «støttar Irans folk og Irans lag», fekk han følgjande spørsmål i retur av ein iransk reporter:

– Du seier du støttar det iranske folket, men du uttaler namnet vårt feil. Det er Iran med i, ikkje «Airan». La oss ein gong for alle gjere dette klart. For det andre, er du komfortabel med å representere ein nasjon som har så mykje diskriminering mot svarte menneske?

– Diskriminering overalt

Spørsmålet er truleg relatert til at Iran-trenar Carlos Queiroz tidlegare i VM vart spurt om han var komfortabel med å representere eit regime som undertrykkjer kvinners rettar.

Men Tyler Adams bevarte roa.

– Eg beklagar for den galne uttalen av landet ditt. Når det er sagt, det er diskriminering overalt ein dreg. Det eg har lært av å leve i utlandet dei siste åra, når det gjeld å passe inn i ulike kulturar, gjer USA framsteg kvar einaste dag. Utdanning er viktig, slik du nettopp utdanna meg om uttalen av landet ditt, og det er ein prosess. Og det viktigaste er at ein ser framsteg, svarte Adams.

– Alt vi kan gjere er å beklage

USA-sjefen vart fleire gonger beden om å kommentere det mykje omtalte biletet av Irans flagg.

– Eg vil ikkje at det skal verke som eg ikkje bryr meg, men gutane har jobba utruleg hardt dei siste fire åra, vi har 72 timar mellom England- og Iran-kampen, og vi er berre fokuserte på korleis vi skal slå Iran. Våre tankar er hos det iranske folket og heile nasjonen deira, men fokuset vårt er på kampen, svarte han først.

– Men spelarane og støtteapparatet visste ingenting om kva som vart publisert. Nokre gongar er ting utanfor vår kontroll. Vi har ikkje fokus på desse utanomsportslege tinga, og alt vi kan gjere er å beklage. Men det er ikkje noko vi har vore ein del av, gjentok han.

Ein annan reporter spurde om korleis dei opplever at «nesten ingen bryr seg om fotball i USA», der pressesjefen braut inn og informerte om at kampen mot England vart sett av 20 millionar amerikanarar.

– Dette var annleis

Pressekonferansen vekte raskt oppsikt. Den amerikanske sportsjournalisten Leander Schaerlaeckens samanfattar det heile slik:

– Gregg Berhalter og Tyler Adams har no vorte spurt om rasisme i USA, den amerikanske flåten i den persiske gulfen, den høge inflasjonen og om kvifor iranske personar treng visum for å besøkje USA, medan amerikanarar ikkje treng det for å besøkje Iran. Denne pressekonferansen har vore ... annleis, er dommen frå Schaerlaeckens.

– Forhåpentleg vel TV-selskapa å vise Iran- og USA-pressekonferansane i sin heilskap før kampen, skriv James Nalton, som mellom anna dekkjer amerikansk fotball for The Guardian.

Kontrasten var stor frå pressekonferansen Iran-trenar Carlos Queiroz heldt i same rom vel ein time før.

Applaus

Det byrja med at ei rekkje iranske reporterar braut ut i applaus då Queiroz kom til rommet.

Queiroz hadde bestemt seg for å ikkje snakke om politikk på pressekonferansen onsdag. Spørsmål om til dømes Klinsmann-feiden avfeia han med «ingen kommentar».

Men på spørsmål om flagg-situasjonen, vart han litt meir snakkesalig. Ein svensk reporter spurde Iran-trenaren om han vil bruke opptrinnet som ei form for motivasjon i garderoben før kamp.

– Viss eg etter 42 år trur eg kan vinne kampar ved å bruke slike mentale grep, har eg ikkje lært nokonting om spelet. Dette er ikkje tilfellet, innleidde han.

– Eg håpar vi kan lære før framtidige turneringar: Målet vårt her nede er å skape underhaldning, og gjere folk glade i minst 90 minutt. Vi står i solidaritet med alle menneskerettsspørsmål verda rundt, men vi er her for å få folk til å smile. Det er oppdraget vårt i fotballen, seier han.

Då braut det ut applaus frå ei rekkje iranske journalistar i presserommet.

– Er ikkje stemmelause lenger

Ein av dei som applauderte, er Bein Sport-journalist Milad Javanmardy.

Han forklarer bakgrunnen for applausen slik:

– Hovudgrunnen er at vi har oppdaga at vi har ein ekte ambassadør i han. I mange år har vi mangla nokon til å verkeleg snakke saka vår, og eg synest verda skal vite at vi ikkje er stemmelause lenger. Vi har også andre ambassadørar enn Mr. Queiroz, men han har bevist at han er ein verdig ambassadør, seier Milad Javanmardy til NRK.

– Kva slags status har han i Iran no?

– Hos fotballfans har han hatt høg status i mange år. Men etter den anstrengde stemninga her etter det politiske som har prega meisterskapen, har han vore flink til å skjerme spelarane og få fram at dei er der for å spele fotball. På grunn av dette har han fått meir respekt enn nokosinne, meiner reporteren.

Det iranske landslaget har vore i søkjelyset under heile fotball-VM. Under opningskampen mot England bua Irans tilhengjarar då nasjonalsongen vart spelt på stadion. Spelarane nekta å syngje med til teksten.

Det har vore delte kjensler rundt det iranske landslaget, som fekk mange mot seg då dei møtte den iranske presidenten før VM.

– Eg trur dei har vorte pressa

Før kampen mot Wales song plutseleg spelarane igjen, men veldig svakt.

– Eg trur dei har vorte pressa til å syngje. Det var nokon som prøvde å bevege på leppene så vidt, sa den norsk-iranske mediesosiologen Sharam Alghasi til NRK etter kampen.

Regimet i Iran, under leiing av ayatolla Ali Khamenei, står overfor nokre av dei største protestaksjonane i landet sidan den islamske revolusjonen i 1979, skriv NTB.

I over to månader har tusenvis av demonstrantar protestert og kravd endringar etter at ein 22 år gammal iransk-kurdisk kvinne døydde i varetekta til moralpolitiet etter å ha vorte arrestert fordi ho ikkje hadde dekt til håret sitt godt nok, opplyser nyheitsbyrået.

– Ein veldig, veldig spesiell kamp

Queiroz sjølv ser fram til kampen, og føretrekte å snakke om det sportslege.

Den profilerte trenaren meiner laget hans er i stand til å utrette endå eit stort resultat og gå vidare i VM for første gong i nasjonens historie.

– I morgon blir ein veldig, veldig spesiell kamp for oss, og for meg spesielt. Å ha høvet til å gå vidare for første gong er noko som gjer oss stolte. Vi vil gjere vårt beste, seier han.

Berhalter ser også fram til det som blir ein historisk kamp for begge lag.

– Eg synest dei er eit veldig godt lag, så det blir ein vanskeleg kamp, seier han.

Avspark er 20.00. Kampen kan du sjå på NRK eller følgje på NRK Sport.